181
December 22, 2024, 11:47:42 AM
This section allows you to view all posts made by this member. Note that you can only see posts made in areas you currently have access to. 182
Lok Virsa Pehchaan / ਕੱਫਣ (ਕਹਾਣੀਆਂ)« on: September 02, 2010, 07:55:28 AM »
ਲੇਖਕ: ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ
(ਅਨੁ. ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਜਗਰਾਓਂ) ਪੰਨੇ: 135 ਮੁੱਲ: 150 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ: ਸੰਗਮ ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼, ਸਮਾਣਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਦੂਸਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਦੋ ਫਾਇਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਕ ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਠਕ, ਜਿਹੜੇ ਦੂਸਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ, ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਦੂਸਰੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੂਸਰਾ ਅਨੁਵਾਦਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਾਰਜ ਕਾਫੀ ਕਠਿਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਉਪਰੋਕਤ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦਕ ਨੇ ‘ਕਫ਼ਨ’ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ‘ਕੱਫਣ’ ਕਰਕੇ ਇਸਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਜਲੀਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ‘ਕਫਨ’ ਅਰਬੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਤੇ ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਹੋਰਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਏਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਉਰਦੂ ਅਦਬ ਵਿਚ ਬੜਾ ਉੱਚ ਦਮਾਲੜੇ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੂਲ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਵਤਾ ਸਹਿਤ ਅਗਰ ਭੂਮਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿਚ ਕੁੱਲ ਤੇਰਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਫਨ, ਸਵਾ ਸੇਰ ਕਣਕ, ਸੁੰਖਾਨਦ, ਖੂਨ ਸਫੈਦ, ਪੰਚ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਵਰ, ਵੱਡੇ ਘਰ ਦੀ ਬੇਟੀ ਬਹੁਤ ਚਰਚਿਤ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਰੋਕਾਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੋਣੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਯਥਾਰਥ ਦੇ ਕਰੂਰ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਿਰਜਣਾ ਇਹ ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਕਮਾਲ ਹੈ। ਮਸਲਨ ‘ਕਫਨ’ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਾ ਹੀ ਇਹ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਏਨੀ ਪਤਨਸ਼ੀਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਚੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਧਰਾਤਲ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਘੀਸੂ, ਮਾਧਵ, ਕੇਦਾਰ, ਸ਼ੰਕਰ, ਭਾਨੂ ਚੌਧਰੀ, ਅਨੰਦੀ ਤੇ ਹੋਰ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਪਾਤਰ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੀ ਸਾਧਾਰਨਤਾ ਤੇ ਸਲੀਕੇ ਕਰਕੇ ਸਿਮਰਤੀ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਵੀ ਵੱਖਰਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈ। ਉਹ ਬੜੀ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਆਰੰਭ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਥਾ ਸ਼ਿਲਪ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿੰਨੀਆਂ ਆਸਾਨ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ, ਓਨੀਆਂ ਹੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਅਨੁਵਾਦ ਭਾਵੇਂ ਮਿਆਰੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪਰ ਰਸਦਾਰ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਕਥਾ ਸ਼ਿਲਪ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਕਿਰਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 184
Introductions / New Friends / Cong jhanda amli« on: September 02, 2010, 01:12:35 AM »Amlu kisne notice kita amlu da 10123 Posts ho gaye :scared: :scared: Chalooo app sab ne usnuu mubrak karna.... Chaloooooo ho jauuuuuuuu shuruuuu sabbbbb :won: :won: :won: Cong.. Mitraaaaaaaaa... Pj global mod Desi Kaur 185
News Khabran / CHAMELEON MOHAN LAL : THE NEW FACE OF AKALIS« on: August 29, 2010, 07:27:26 AM »
aa news bahuttt old haiii but i want share wid u...
Mohan Lala Banga Before and After the Elections : Hindu or Sikh ? Banga, Punjab (KP) � With a flowing black beard, and a navy blue dastar, he looked like any other young Akali candidate during the recent 2007 Punjab Vidhan Sabha elections - yet something was different about this man. For one thing, his name, Chaudri Mohan Lal Banga, did not match his appearance. The voters of Punjab did not care, they voted for him anyways, and elected him into Punjab's Vidhan Sabha during the recent elections. To the surprise of many, as soon as he secured his political positions, this Shiromani Akali Dal (Badal) candidate abandoned his dastar, and appeared at the Vidhan Sabha oath ceremony with his hair open, a taboo for Sikhs. During the election, he was seen with a turban and a flowing beard while soliciting votes as a Sikh. The votes are in and the dastar is out. Panthic organizations in Punjab and abroad are appalled at the fact that how could the public even elect a chameleon like Mohan Lal under the banner of Akali Dal. According to Panthic sources, it is being suggested that Mohal Lal indulged in these offensive actions on command of the anti-Panthic Ashutosh of the Noormehal Cult. The Sikh organizations have asked the Akal Takht Sahib Jathedar to take stern action against Mohan Lal and Party Chief Parkash Badal for misusing the Sikh appearance for political gains and for hurting the Sikh community's sentiments. They have for a long time contested that Shiromani Akali Dal (Badal) is no longer a Sikh political party, which has opened itself to the anti-Sikh forces. The Shiromani Akali Dal at one time represented the Sikh identity, along with political and religious aspirations of the Sikh Nation. Under the guise of secularism, the Badal Dal seems to have sold its identity and self-respect in desperation for votes. Panthic organizations have also asked Akal Takht Sahib Jathedar to have Parkash Badal clarify his stance on anti-Sikh cults. In past, while Parkash Badal has shown open support for the Naamdhari and the Noormehal Cults which supported his party well in the previous elections, as well as the pro-congress Sacha Sauda dera. While responding to a Sikh delegation which approached the Takht on this matter, personal assistant of Akal Takht Sahib Jathedar assured that this issue will be discussed at the next meeting of the Singh Sahibs but prior to that, a written complaint was sought from the delegation. While the Shiromani Gurdwara Parbandhak Committee (SGPC) has shown great enthusiasm in seeking apologies from Harbhajan Singh for letting his hair down and Mandira Bedi for appearing with a Khanda tattoo in an advertisement, it has not made single public statement in regards to the case of Mohan Lal. In response to these allegations, Mohal Lal stated that it is his personal preference in respect of how he appears in the public. While talking on a radio talk show from Vancouver, Canada, he declared that the people of Punjab adored Mohan Lal, and not his appearance, with or without his turban and hair. His comments seem to have further ignited the flames of this controversy. A representative of Shiromani Akal Dal (A) expressed outrage at the SGPC and the Akali Dal (Badal). He said that while the Sikh organizations are trying hard to get the French Turban Ban lifted, associates of these organizations are showing no respect to core principals of the Sikh religion. He asked that Mohal Lal should make up his mind in regards to his true identity, whether he wanted to appear as a Hindu or a Sikh and to stop confusing the public. 186
Lok Virsa Pehchaan / @@ Sansarpur Punjab Di Shaan @@« on: August 28, 2010, 08:08:09 AM »
In the world of field hockey, it's almost impossible that any player or fan is ignorant about Sansarpur. This is not the name of any player or any big city. It's a small village in Punjab. The quote "actions speak louder than the words" pertinently sums up this village.
This village feels proud because it has given 14 Olympian hockey stars to the world. An interesting fact about this village is that all the 14 Olympians bear same surname "Kular" and all were from the same street in this village of Sansarpur. No village or place in the world can claim to have more hockey stars than this village. In the world of soccer, we can compare it a little bit with the "El Chota" village of Ecuador, because "El Chota" has given seven soccer stars to Equador's national team. These seven soccer players also play for the world's renowned soccer clubs. Even then "El Chota" will be placed in second position after Sansarpur, because the number of stars produced by Sansarpur is more. The village is located just outside of Jalandhar in Punjab. The tradition of following one hockey star after another was achieved by this famous village without any funding from government agencies and without any foreign trained coaches. Even without having a hockey ground or astro-turf, the players of this village have always had their spirits up. There was a time when national and international hockey matches were impossible without including players from Sansarpur. Once it was called the "Nursery of Indian hockey." Sansarpur boasts eight gold medals, one silver, and six bronze medals in the Olympic Games and four gold and eight silver medals in the Asian Games. Five Olympians have also won the Arjana Award, which is the highest sports award in India. Major Dhyan Chand and Sansarpur have boosted Indian hockey in the world. Dyan Chand is very famous as a "magician of hockey" and Sansarpur as an Olympian village contributed a lot to hockey. Indian hockey is incomplete without these two names. These days, this village is losing its charm and popularity. A lack of proper facilities and a mixing of politics in the sport are creating hurdles. For a long time, no player has been selected for the national team. Balbir Singh, a former hockey Olympian, and Arjuna Awardee are from Sansarpur. This village could have regained its old glory if plans of nurturing talent and providing proper training at the grassroots level by the governments of India and the state had been carried out. Singh wrote a couple of letters to the sports minister at the central government level -- to Uma Bharati, Sukhdev Dhindsa, and Sunil Dutt -- and also tried to explain it to the chief ministers Prakash Singh Badal and Captain Amrinder Singh, but no response has come from anyone so far. These days, Singh is the president of the Sansarpur Hockey Association, and he trains approximately 200 boys everyday at Sansarpur grounds, which has been given to them by the army. But the astro-turf is lacking there. Sansarpur Olympians Representing India: 1. Col Gurmit Singh Kular 1932 2. Udham Singh Kular 1952, '56, '60, '64 3. Gurdev Singh Kular 1956 4. Dashan Singh Kular 1964 5. Balbir Singh Kular 1964, 68 6. Col. Balbir Singh Kular 1968 7. Jagjit Singh Kular 1964, 68 8. Tarsem Singh Kular 1968 9. Ajit Pal Singh Kular 1968, '72, '76 Representing Kenya 1. Late Hardian Singh Kular 1968, '72 2.. Hardev Singh Kular 1956, 1960 3.. Jagjit Singh Kular 1968 4.. Harvinder Singh Kular 1988 Representing Canada 1. Bindi Singh Kular 2000 Asian Games 1. Udham Singh Kular 1958 2. Gurdev Singh Kular 1958, '62 3. Balbir Singh Kular 1958 4. Gurjit Singh Kular 1958 5. Darshan Singh Kular 1962 6. Balbir Singh Kular 1966 7. Col Balbir Singh Kular 1966 8. Jagjit Singh Kular 1966 9. Tarsem Singh Kular 1966 10. Ajit Pal Singh Kular 1970, '74 Arjuna Awardees 1. Udham Singh Kular 1965 2. Jagjit Singh Kular 1967 3. Col Balbir Singh Kular 1968 4. Ajit Pal Singh Kular 1970 5. Balbir Singh Kular 2001 187
Knowledge / Knowledge & Power« on: August 27, 2010, 07:41:08 AM »
"Knowledge is Power" goes the old German adage. But power, as any schoolboy knows, always has negative and positive sides to it. Information exhibits the same duality: properly provided, it is a positive power of unequalled strength. Improperly disseminated and presented, it is nothing short of destructive. The management of the structure, content, provision and dissemination of information is, therefore, of paramount importance to a nation, especially if it is in its infancy (as an independent state).
Information has four dimensions and five axes of dissemination, some vertical and some horizontal. The four dimensions are: - Structure – information can come in various physical forms and poured into different kinds of vessels and carriers. It can be continuous or segmented, cyclical (periodic) or punctuated, repetitive or new, etc. The structure often determines what of the information (if at all) will be remembered and how. It encompasses not only the mode of presentation, but also the modules and the rules of interaction between them (the hermeneutic principles, the rules of structural interpretation, which is the result of spatial, syntactic and grammatical conjunction). - Content – This incorporates both ontological and epistemological elements. In other words: both "hard" data, which should, in principle, be verifiable through the employment of objective, scientific, methods – and "soft" data, the interpretation offered with the hard data. The soft data is a derivative of a "message", in the broader sense of the term. A message comprises both world-view (theory) and an action and direction-inducing element. - Provision – The intentional input of structured content into information channels. The timing of this action, the quantities of data fed into the channels, their qualities – all are part of the equation of provision. - Dissemination – More commonly known as media or information channels. The channels which bridge between the information providers and the information consumers. Some channels are merely technical and then the relevant things to discuss would be technical: bandwidth, noise to signal ratios and the like. Other channels are metaphorical and then the relevant determinants would be their effectiveness in conveying content to targeted consumers. In the economic realm, there are five important axes of dissemination: From Government to the Market – the Market here being the "Hidden Hand", the mechanism which allocates resources in adherence to market signals (for instance, in accordance with prices). The Government intervenes to correct market failures, or to influence the allocation of resources in favour or against the interests of a defined group of people. The more transparent and accountable the actions of the Government, the less distortion in the allocation of resources and the less resulting inefficiency. The Government should declare its intentions and actions in advance whenever possible, then it should act through public, open tenders, report often to regulatory and legislative bodies and to the public and so on. The more information provided by this major economic player (the most dominant in most countries) – the more smoothly and efficaciously the Market will operate. The converse, unfortunately, is also true. The less open the government, the more latent its intents, the more shadowy its operations – the more cumbersome the bureaucracy, the less functioning the market. From Government to the Firms – The same principles that apply to the desirable interaction between Government and Market, apply here. The Government should disseminate information to firms in its territory (and out of it) accurately, equitably and speedily. Any delay or distortion in the information, or preference of one recipient over another – will thwart the efficient allocation of economic resources. From Government to the World – The "World" here being multilateral institutions, foreign governments, foreign investors, foreign competitors and the economic players in general providing that they are outside the territory of the information disseminating Government. Again, any delay, or abstention in the dissemination of information as well as its distortion (disinformation and misinformation) will result in economic outcomes worse that could have been achieved by a free, prompt, precise and equitable (=equally available) dissemination of said information. This is true even where commercial secrets are involved! It has been proven time and again that when commercial information is kept secret – the firm (or Government) that keeps it hidden is HARMED. The most famous examples are Apple (which kept its operating system a well-guarded secret) and IBM (which did not), Microsoft (which kept its operating system open to developers of software) and other software companies (which did not). Recently, Netscape has decided to provide its source code (the most important commercial secret of any software company) free of charge to application developers. Synergy based on openness seemed to have won over old habits. A free, unhampered, unbiased flow of information is a major point of attraction to foreign investors and a brawny point with the likes of the IMF and the World Bank. The former, for instance, lends money more easily to countries, which maintain a reasonably reliable outflow of national statistics. From Firms to the World – The virtues of corporate transparency and of the application of the properly revealing International Accounting Standards (IAS, GAAP, or others) need no evidencing. Today, it is virtually impossible to raise money, to export, to import, to form joint ventures, to obtain credits, or to otherwise collaborate internationally without the existence of full, unmitigated disclosure. The modern firm (if it wishes to interact globally) must open itself up completely and provide timely, full and accurate information to all. This is a legal must for public and listed firms the world over (though standards vary). Transparent accounting practices, clear ownership structure, available track record and historical performance records – are sine qua non in today's financing world. From Firms to Firms – This is really a subset of the previous axis of dissemination. Its distinction is that while the former is concerned with multilateral, international interactions – this axis is more inwardly oriented and deals with the goings-on between firms in the same territory. Here, the desirability of full disclosure is even stronger. A firm that fails to provide information about itself to firms on its turf, will likely fall prey to vicious rumours and informative manipulations by its competitors. 188
Lok Virsa Pehchaan / ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਊਣ ਜੋਗੀ ਜਵਾਨੀ« on: August 27, 2010, 07:19:48 AM »
ਇੱਜ਼ਤ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਲੜਕੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਰੁਕਣ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤੀਹਰੇ ਹੱਤਿਆ ਕਾਂਡ ਨੇ ਤਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਤਿੰਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਤੇ ਇਕ ਭਣੋਈਏ ਦੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਿਰਦੈਤਾ ਨਾਲ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਆਹ ਕਰਾਏ ਸਨ। ਪ੍ਰੇਮ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਚੁਫੇਰਿਓਂ ਨਿੰਦਾ ਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਠੱਲ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਵਾਧਾ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਤੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਇਕੱਲੇ ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ ਹੀ ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਇਕੋ ਹਫਤੇ ’ਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪੰਜ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਚਾਰ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ’ਚ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹੱਥ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁਖਾਂਤਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ’ਤੇ ਕੋਈ ਪਛਤਾਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਾਣੀਪਤ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇਹਰਾ ਤੋਂ ਫਰਾਰ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜੇ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀਵਾਨਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇੜੇ ਪਟੜੀਆਂ ’ਚ ਪਈਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਲੁਕਣਮੀਟੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਮੁੱਕ ਸਕੀ ਸੀ। ਅਦਾਲਤਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਲਈ ਹੁਣ ਮੌਤ ਤੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਜਿਹੀਆਂ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਵੀ ਦੇਣ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ। ਕੈਥਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮਨੋਜ-ਬਬਲੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਦੋਸ਼ ’ਚ ਮਾਰਚ 2010 ’ਚ ਕਰਨਾਲ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪੰਜ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਤੇ ਇਕ ਖਾਪ ਆਗੂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ। ਵੇਦਪਾਲ ਮੋਰ ਤੇ ਸੋਨੀਆ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਨੇ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਤੰਤਰ ’ਤੇ ਹੀ ਸੁਆਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ ਹਰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਜੋੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵੀ ‘ਇੱਜ਼ਤ’ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਆਪਣਿਆਂ ਦੇ ਸੱਥਰ ਵਿਛਾਉਣ ’ਚ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ। 2009 ’ਚ ਬਲਕਾਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਰਵਿੰਦਰਪਾਲ ਕੌਰ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਆਹ ਦੀ ਬਲੀ ਚੜ੍ਹ ਗਏ। ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਰਵਿੰਦਰ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ’ਚ ਹੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦਕਿ ਬਲਕਾਰ ਨੂੰ ਬਜ਼ਾਰ ’ਚ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨ ਦਿੱਤਾ। ਇਸੇ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ’ਚ ਪ੍ਰਭਜੋਤ ਕੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਦੀਪ ਹੱਤਿਆ ਕਾਂਡ ਹੋਇਆ। ਮਈ 2010 ’ਚ ਗੁਰਲੀਨ ਕੌਰ ਤੇ ਅਮਨ ਦਾ ਹਸ਼ਰ ਵੀ ਇਹੀ ਹੋਇਆ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਜੁਲਾਈ 2006 ਵਿਚ ਲਤਾ ਸਿੰਘ ਬਨਾਮ ਸਟੇਟ ਆਫ ਯੂ.ਪੀ. ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਜੀ ਤੇ ਅੰਤਰ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਕਰਨ ’ਚ ਕੋਈ ‘ਆਨਰ’ ਜਾਂ ‘ਸਨਮਾਨ’ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਰਮਨਾਕ, ਨਿਰਦਈ ਤੇ ਜਗੀਰੂ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਖਤ ਸਜ਼ਾ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਚਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਪੁਲੀਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੰਗਦੇ ਜੋੜਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਸਟਿਸ ਮਾਰਕੰਡੇਯ ਕਾਟਜੂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਪੁਲੀਸ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਲਗ ਜੋੜਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਦੇ ਡਰੋਂ ਪੁਲੀਸ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਹੁਣ ‘ਇੱਜ਼ਤ ਖਾਤਰ ਹੁੰਦੇ ਕਤਲ’ ਠੱਲ੍ਹਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਸਖਤ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ’ਚ ਹਰਕਤ ਵਿਚ ਆਈ ਹੈ। ਕਾਨੂੰਨ ਮੰਤਰੀ ਵੀਰੱਪਾ ਮੋਇਲੀ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ’ਚ ਸੋਧਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕਾ ਚਿਤਰਾ ਮੁਦਗਿਲ ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ‘ਕੱਟੜ ਪ੍ਰਸਤੀ’ ਕਰਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਫਤਵਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਉਹ ਇਹਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਰਾਜਿੰਦਰ ਯਾਦਵ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਕੇਵਲ ਵੋਟਾਂ ਕਾਰਨ ਖਾਪਾਂ ਦੇ ਸਾਮੰਤੀ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋਣੋਂ ਡਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਦੀ ਜਾਏਗੀ ਤੇ ਕੇਵਲ ਬੁੱਢੇ ਬਚਣਗੇ। ਉਂਜ ਜਾਰਡਨ, ਮੋਰਾਕੋ, ਗਾਜ਼ਾਪੱਟੀ, ਫਲਸਤੀਨ, ਮਿਸਰ, ਸੀਰੀਆ, ਚੇਚਨੀਆ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ‘ਆਨਰ ਕਿਲਿੰਗ’ ਆਮ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ‘ਕਾਰੋਕਾਰੀ’ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੁਲੀਸ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅਣਦੇਖਿਆ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ 2003 ’ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ 1261 ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਜ਼ਤ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕੋਈ ਧਰਮ ਅਜਿਹੇ ਕਤਲਾਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮਾਨ-ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ’ਚ ਤਿੰਨ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ਸਬੰਧੀ ਫੜੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਤਿਆਵਾਂ ’ਤੇ ਭੋਰਾ ਵੀ ਦੁੱਖ ਜਾਂ ਪਛਤਾਵਾ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵੱਡੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦੇ ਰਾਖਿਆ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਇਹ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਧੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਆ ਲਈ ਤੇ ਪੁੱਤਰ ਵੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ’ਚ ਜਵਾਨੀ ਕੱਟਣਗੇ। ਇਹ ਲੋਕ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ। ਨਸ਼ੇਖੋਰ, ਅਪਰਾਧੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਾਲਾ ਸਮਾਜ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਇੱਜ਼ਤ ਵਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਸੋਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਤਰੀ ਭਾਰਤ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਗੁਰੂਆਂ, ਪੀਰਾਂ ਫਕੀਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ। ਕੀ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਵੇਗਾ? 189
Lok Virsa Pehchaan / ਲੋਕ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਅਨਮੋਲ ਹੀਰਾ– ਆਸਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ« on: August 26, 2010, 07:51:59 AM »
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹਾਂ ਤੱਕ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਆਟੇ ਵਿੱਚ ਲੂਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਲੋਕ ਗਾਇਕੀ ਵਿੱਚ ਭਾਵੇਂ ਪੈਸੇ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਪਰ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਮੇਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਗਾਇਕੀ ਚਿਰਾਂ ਤੱਕ ਲੋਕ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ’ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁਲਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ-ਤਿੱਗਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਣਯੋਗ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਿਰ-ਕੱਢਵਾਂ ਨਾਂ ਸੀ – ਆਸਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ।
ਆਸਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਅਗਸਤ, 1927 ਨੂੰ ਸ਼ੇਖਪੁਰਾ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿਖੇ ਮਾਤਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੌਰ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਿਤਾ ਸ. ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਆਸਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗਾਉਣ-ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬੜਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਉੱਚੇ ਸੁਰ ਲਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੇ ਮੱਠਾ-ਮੱਠਾ ਜਿਹਾ ਗਾਉਣ ਵਾਲਾ ਗਵੱਈਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਪੰਡਤ ਦੁਰਗਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਕੋਲ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ, ਜਿੱਥੋਂ ਕੁਝ ਇੱਕ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਸਿੱਖ ਕੇ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਆਇਆ। ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਿਆਕਤ ਨਾਲ ਪਰਖ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਆਣ ਖਲੋਤਾ। ਸੰਨ 1949 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰੇਡੀਓ ਉਤੇ ‘ਤੱਤੀਏ ਹਵਾਏ, ਕਿਹੜੇ ਪਾਸਿਉਂ ਤੂੰ ਆਈ ਏਂ’ ਨਾਮੀ ਗੀਤ ਗਾ ਕੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਖੱਟਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕ ਨੇ ਕਈ ਸੁਪਰਹਿੱਟ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਾ ਹਨ। ‘ਕਾਲੀ ਤੇਰੀ ਗੁੱਤ ਤੇ ਪਰਾਂਦਾ ਤੇਰਾ ਲਾਲ ਨੀ’, ‘ਮੁਟਿਆਰੇ ਜਾਣਾ ਦੂਰ ਪਿਆ’ ਅਤੇ ‘ਮੈਨੂੰ ਤੇਰਾ ਸ਼ਬਾਬ ਲੈ ਬੈਠਾ’ ਆਦਿ ਗੀਤ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਸਿਖਰ ਮੰਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ‘ਜਦੋਂ ਮੇਰੀ ਅਰਥੀ ਉਠਾ ਕੇ ਚਲਣਗੇ, ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਸਭ ਹੁੰਮ-ਹੁਮਾ ਕੇ ਚਲਣਗੇ’ ਨਾਮਕ ਗੀਤ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਏਨੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾ ਭਰ ਆਉਣ, ਐਸਾ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ‘ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੋਇਲ’ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨਾਲ ਗਾਏ ਉਸ ਦੇ ਦੋਗਾਣੇ ਤਾਂ ਕਮਾਲ ਦੇ ਹਨ। ‘ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਨਿਰਾ ਛਨਿੱਚਰ ਏ’, ਇਸ ਜੋੜੀ ਦਾ ਗਾਇਆ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਗਾਏ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੀਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ : * ਕੁੰਡਲਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛ ਗੋਰੀਏ… * ਦੱਸ ਕਿਹੜੇ ਮੈਂ ਬਹਾਨੇ ਆਵਾਂ * ਤੈਨੂੰ ਮਿਲਣੇ ਦਾ ਚਾਅ ਮਾਹੀਆ * ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਨੂੰ ਮੰਦਾ ਨਾ ਬੋਲੀਂ * ਬੀ.ਏ. ਪਾਸ ਦੇ ਨਸੀਬ ਸੜ ਗਏ ਗਾਇਕਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਪਾ ਹੰਸ ਨਾਲ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਗੀਤ ਗਾਏ ਸਨ ਅਤੇ ‘ਫਿਰ ਤੁਣ-ਤੁਣ ਤੂੰਬਾ ਬੋਲ ਪਿਆ’ ਨਾਮੀ ਗੀਤ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਚਰਚਿਤ ਰਿਹਾ। 1991 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਹੋਏ ਆਸਾ ਸਿੰਘ ਮਸਤਾਨਾ ਨੂੰ ਕਈ ਇਨਾਮਾਂ-ਸਨਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ‘ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਜਿਹੇ ਵੱਕਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ। 23 ਮਈ, 1999 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇਹ ਮਹਾਨ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਬੜਾ ਹੀ ਖੁਸ਼-ਮਿਜ਼ਾਜ ਤੇ ਚੁਲਬੁਲੀ ਤਬੀਅਤ ਵਾਲਾ ਨੇਕ ਬੰਦਾ ਸੀ। 190
Lok Virsa Pehchaan / ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ« on: August 26, 2010, 07:50:36 AM »
ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਮੋਹ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ’ਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚਿਰ-ਕਾਲ ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਚਨ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਰਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਸ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਮੱਰਥਾ ਅੁਨਸਾਰ ਤੋਹਫੇ ਜਾਂ ਨਕਦੀ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਣ ਰੱਖਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵਚਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ‘ਰਖਸ਼ਾ ਬੰਧਨ’ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਤਾਂ ਅੁਨਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਰਹੇ, ਮਹੱਤਵ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਹੋ ਰਹੇ ਆਧੁਨੀਕਰਨ ਅਤੇ ਆਰਥੀਕਰਨ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਹੀ ਹੈ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ’ਤੇ ਵਧ ਰਹੇ ਆਰਥਿਕ ਬੋਝ ਕਰਕੇ ਜਿਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਮਿਠਾਸ ਘਟੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਵੀ ਘਟੀ ਹੈ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ’ਚ ਆ ਰਹੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਪਿਆ ਹੈ। ਭੈਣ ਭਰਾ ਦ ਮੋਹ ਪ੍ਰਗਾਟਾਵੇ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ’ਤੇ ਪਏ ਇਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੱਖ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਮਹਿਜ ਰਸਮ ਨਿਭਾਉਣ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਭੈਣਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫਰਜ਼ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਭਰਾ ਵੀ ਉਵੇਂ ਹੀ ਵਿਖਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭੈਣ ’ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਮੁਸੀਬਤ, ਬਿਪਤਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਆਪਣੇ ’ਤੇ ਲੈਣ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਚਨ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਭਰਾ ਅੱਜ ਅਣਖ ਖਾਤਰ ਉਸੇ ਭੈਣ ਨੂੰ ਬੇਰਹਿਮ ਬਣ ‘ਮੌਤ’ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਂਝ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਔਰਤ ਪ੍ਰਪੰਰਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈਰੀਂ ਪਾਈਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਮਰਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਕਦਮ ਮੇਲ ਕੇ ਤੁਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ, ਬਰਾਬਰਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਰਹੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਾਉਣਾ ਕਿ ‘ਉਸ ਦੀ ਰਾਖੀ ਤਾਂ ਮਰਦ(ਇੱਥੇ ਅਰਥ ਭਰਾ) ਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।’ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਏ ਆਤਮਹੀਣਤਾ, ਨਿਰਬਲ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ? ਬਰਾਬਰੀ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਉਸ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਛਲਾਵੇ ਦੀਆਂ ਜੰਜ਼ੀਰਾਂ ਪਾ ਕੇ ਰੋਕਣਾ ਨਹੀਂ ? ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਥਾਪਤ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਜਾਂ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅੁਨਸਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਉਸ ਦੇ ਰੱਬ ‘ਹੱਥ’ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਮਾਨਤਾਵਾਂ/ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਸੱਚ ਹਨ ਤਾਂ ਮਰਦ ਦੀ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਰੱਬ ਹੱਥ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਔਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ੁੰਮਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਚੁੱਕਦਾ ਫਿਰੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਤਾਂ ਰੱਬ ਨੇ ਹੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਅਰਥ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਗੰਢ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਬਣਦੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਵਚਨ ਲੈਣਾ ਹੈ ਪਰ ਮਰਦ ਦੀ ਸੋੜੀ ਸੋਚ ਨੇ ਇਸ ਬੰਧਨ ਨੂੰ ‘ਵਿਚਾਰੀ ’ ਵਾਲੇ ਅਰਥ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਭੈਣ ਅਤੇ ਭਰਾ ਵਿਚਲੇ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਘੱਟ ਰਹੀ ਬਾਲੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਇਸ ਸੋੜੀ ਸੋਚ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੀ ਹੈ। ਹਰ ਵਾਰ ਭੈਣ ਹੀ ਕਿਉਂ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ‘ਇਕ ਵੀਰ ਦੇਈਂ ਵੇ ਰੱਬਾ ’ ਭਰਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਇਕ ਭੈਣ ਦੇਈ ਵੇ ਰੱਬਾ ਸੁੰਹ ਖਾਣ ਨੂੰ ’? ਇਸ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਅੁਨਸਾਰ ਅਰਥ ਦੇਣ ਦੀ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੰਪਾਰਗਤ ਅਰਥ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਤੋੜਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਅਰਥ ਦੇ ਕੇ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਸ ’ਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਰਕ ਵਿਹੂਣੀਆ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੋਚਣੀ ਤੋਂ ਪਿੱਛਾ ਛੁਡਵਾਉਣ ਦੀ। ਔਰਤ ਅੰਦਰ ਆਤਮਹੀਣਤਾ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਬੇ-ਭਰੋਸੇਗੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਸਵੈਮਾਣ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਭਰੋਸੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸਮਾਜਕ ਜਬਰ ਤੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਹੋ ਰਹੇ ਆਰਥੀਕਰਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ। ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੇ ਰਸਮੀ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉੱਠਕੇ ਸੱਚਮੁਚ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ। ਤਾਂ ਹੀ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। 191
Lok Virsa Pehchaan / ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਹੁਣ ‘ਓਏ ਮਾਸਟਰ’ ਬਣੇ« on: August 26, 2010, 07:49:27 AM »
ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦਿਆਂ ਹੀ ਸਿਰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਝੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਸਾਡਾ ਸਮਾਜ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਿਉਂ-ਤਿਉਂ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਘੱਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਾਲਾ ਵੇਲਾ ਕਦੋਂ ਦਾ ਲੰਘ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਨਪੜ੍ਹ ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਤਾਂ ‘ਮੈਂਬਰ ਸਾਹਬ’ ਹੈ ਪਰ ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਮਾਸਟਰ ‘ਓਏ ਮਾਸਟਰਾ’ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਕ ਗਲੀ ਵਿਚ ਮਾਸਟਰਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਘਰ ਹੋਣ ਪਰ ਪਟਵਾਰੀ ਦਾ ਇਕ ਘਰ ਵੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਗਲੀ ਪਟਵਾਰੀਆਂ ਵਾਲੀ ਵੱਜਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਸੱਚੀ ਘਟਨਾ, ਜੋ ਕਿ ਅਖਬਾਰ ਦੀ ਖਬਰ ਵਜੋਂ ਕਿਤੇ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ, ਚੇਤੇ ਵਿਚ ਉਕਰੀ ਪਈ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦਫਤਰ ਵਿਚ ਪਟਵਾਰੀ ਨੇ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਅੱਗੋਂ ਚਪੜਾਸੀ ਨੇ ਚੁੱਕ ਲਿਆ, ‘ਹੈਲੋ ਕੌਣ’, ‘ਜੀ ਮੈਂ ਗੁਰਮੇਲ ਪੀਅਨ’, ‘ਅੱਛਾ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਹੈਗਾ’, ‘ਜੀ ਨਹੀਂ?’ ‘ਅੱਛਾ ਜਦੋਂ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਕਹੀਂ ਕਿ ਪਟਵਾਰੀ‘ਸਾਬ੍ਹ’ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਸੀ, ‘ਕਹਿ ਕੇ ਪਟਵਾਰੀ ਨੇ ਫ਼ੋਨ ਕੱਟ ਤਾ।’
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਟਨਾ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਾਪਰੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਮੇਰੀ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਵੀਂ ਭਰਤੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਵੋਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ’ਤੇ ਪਟਵਾਰੀ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਦਾ ਚੌਕੀਦਾਰ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਪਟਵਾਰੀ ਨੂੰ ‘ਸਾਬ੍ਹ ਸਾਬ੍ਹ’ ਕਰਦਾ ਚਾਹ ਤੇ ਬਿਸਕੁਟ ਪਰੋਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਟਵਾਰੀ ਦੇ ਚਾਹ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਸੁਲਹ ਮਾਰੀ, ‘ਓਏ ਮਾਸਟਰਾ, ਤੂੰ ਵੀ ਪੀਣੀ ਆ ਚਾਹ।’ ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਚੌਕੀਦਾਰ ਮੈਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਾਂਗ ਸਕੂਲ ਆ ਕੇ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀਆਂ ਵੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਹਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਧੱਸਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਵਿੱਦਿਆ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਤੀਜਾ ਨੇਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਤੀਜੀ ਅੱਖ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਤਾਂ ਹੁਣ ਬਿਲਕੁਲ ਝੂਠੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਇੰਜ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਿਆਂ-ਲਿਖਿਆਂ ਦੇ ਵੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਹੀ ਸਿਰ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੁ ਦਿਨ ਹੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਬਲਾਕ ਦੇ ਇਕ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਸਵੈਮਾਣ ਨੂੰ ਗਹਿਰੀ ਸੱਟ ਵੱਜੀ। ਜਦ ਮੈਂ ਦਫਤਰ ਐਸ.ਸੀ. ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲੈਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਅਫਸਰ ਨੇ ਚਪੜਾਸੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਭੇਜ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕਾਫੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੰਦ ਪਏ ਕਮਰੇ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਬੜੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਰਜਾ ਚਾਰ ਵਾਲਾ ਇਹ ਕੰਮ ਛੱਡ ਕੇ ਉਥੋਂ ਦਫਤਰ ਆ ਕੇ ਉਸ ਅਫਸਰ ਨਾਲ ਵੀ ਬਹਿਸਿਆ, ਪਰ ਉਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਪੱਲੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਾ ਪਈ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਮੈਂ ਹਫਤਾ ਭਰ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ’ਚ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਈ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਟੱਕਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਰੁਤਬੇ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ’ਤੇ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਲੈਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਬੁਲਾ ਲਿਆ। ਕੁਰਸੀ ਇਕ ਹੀ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਏਜੰਟ ਉਥੇ ਹੀ ਬੈਠ ਕੇ ਫਾਰਮ ਭਰਨ ਲੱਗਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਖੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਫਾਰਮ ਭਰਦਿਆਂ-ਭਰਦਿਆਂ ਕਿੱਤੇ ਵਾਲੇ ਖਾਨੇ ਵਿਚ ਜਦ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਟੀਚਰ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਏਜੰਟ ਉੱਠ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਿਆ, ‘‘ਸਰ ਜੀ, ਸੌਰੀ ਮੈਂ ਟੀਚਰਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤੁਸੀਂ ਕੁਰਸੀ ’ਤੇ ਬੈਠੋ, ਮੈਂ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਕੇ ਫਾਰਮ ਭਰ ਲਵਾਂਗਾ।’’ ਉਹਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰਝੂ ਆ ਗਏ ਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਘਟਨਾ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮੁਕਤਸਰ 193
Knowledge / Pencil History« on: August 25, 2010, 07:55:45 AM »
Explore centuries of pencil expression
The Earliest Forms of Self Expression Did you know that modern pencils owe it all to an ancient Roman writing instrument called a stylus? Scribes used this thin metal rod to leave a light, but readable mark on papyrus (an early form of paper). Other early styluses were made of lead, which is what we still call pencil cores even though they actually are made of non-toxic graphite. Graphite came into widespread use following the discovery of a large graphite deposit in Borrowdale, England in 1564. Appreciated for leaving a darker mark than lead, the mineral proved so soft and brittle that it required a holder. Originally, graphite sticks were wrapped in string. Later, the graphite was inserted into hollowed-out wooden sticks. The wood-cased pencil was born! Nuremberg, Germany is the birthplace of the first mass-produced pencils in 1662. Spurred by Faber-Castell (established in 1761), Lyra, Steadtler and other companies, an active pencil industry developed throughout the 19th century industrial revolution. America Expresses Itself Early settlers depended on pencils from overseas until the war with England cut off imports. William Monroe, a Concord, Massachusetts cabinet-maker, is credited with making America’s first wood pencils in 1812. Another Concord native, famous author Henry David Thoreau, was also renowned for his pencil-making prowess. Click here to learn more about famous pencil people through history. The American pencil industry took off with The Joseph Dixon Crucible Company (now Dixon Ticonderoga) and more manufacturers getting into the act. Towards the end of the 19th century, New York and New Jersey hosted several factories established by German pencil industry magnates, including Faber Castell, Eberhard Faber, Eagle Pencil Company (later Berol) and General Pencil Company. The first mass-produced pencils were natural, unpainted, to show off high-quality wood casings. But by the 1890s, many manufacturers started painting pencils and imprinting them with brand names. There's an interesting story behind how the familiar yellow pencil came to be. Why are Pencils Yellow? The true story behind the yellow pencil Pencils have been painted yellow ever since the 1890s. And that bright color isn't just so you can find them on your desk more easily! During the 1800s, the best graphite in the world came from China. American pencil makers wanted a special way to tell people that their pencils contained Chinese graphite. In China, the color yellow is associated with royalty and respect. American pencil manufacturers began painting their pencils bright yellow to communicate this "regal" feeling and association with China. However, according to Henry Petroski's history of the pencil, the European producer Koh-I-Noor was the first to paint one of their pencils yellow. The rest, as they say, is history. Today, a majority of basic hexagonal graphite writing pencils sold in the United States are painted yellow and generally what was once perceived as "regal" has now become "common". Following the Wood Early American pencils were made from Eastern Red Cedar, a strong, splinter-resistant wood that grew in Tennessee and other parts of the Southeastern United States. To be nearer to the source, Northern manufacturers migrated south and set up wood mills until, eventually, the greatest concentration of U.S. pencil manufacturers had established factories in Tennessee. To this day, U.S. producers are primarily concentrated in the South. By the early 1900s, however, additional sources of wood were needed. Pencil manufacturers turned to California's Sierra Nevada mountains, where they found Incense-cedar, a species that grew in abundance and made superior pencils. California Incense-cedar soon became the wood of choice for domestic and international pencil makers around the world. To ensure the continued availability of Incense-cedar, forest workers have carefully managed the stands of trees, and timber companies have committed to harvesting Incense-cedar on a sustained-yield basis. "Sustained-yield" means that the annual growth of the forest is greater than the amount harvested from the forest. Forests managed on a sustained-yield basis are abundant and healthy, and will continue to provide wood for people and habitats for animals for generations to come. A Global Industry The history of the pencil industry includes a great number of important companies and brands from around the world. Many now have factories globally. Factors contributing to the challenging impact of globalization, resulting in a great shift of pencil production increasingly being concentrated in Asia over the past 20 years, include: • The reduction of trade barriers • The introduction of containerized shipments of goods overseas • The comparative differences in raw material costs between countries and the lower cost of transporting people and information around the world. 194
Pics / 14 Creative Benches« on: August 25, 2010, 06:59:51 AM »
Pencil Bench
The seat is made up of 1,600 pencils which are individually sprung. Each pencil can be removed and used. Design by Boex 3D Creative Solutions. Book Bench The “Shelves with a Bench” was designed by Stanislav Katz, a designer from Latvia. Spaghetti Bench Beautiful bench designed by Pablo Reinoso from Argentina. It's at Carpenters. Wolfgang Keyboard Bench The Wolfgang keyboard bench is made up of 2,000 keys embedded into a layered Baltic birch wood. Each key is press able and actually makes a clicking sound when pressed. The tactile effect of the bench also makes a playful interaction with the bench because you engage with the piece of furniture in a very up close and intimate manner while pressing in the keys. Tennis Ball Bench Dutch designers Tejo Remy and René VeenHuizen created these unusual benches out of tennis balls! Union Bench The union bench product is a contemporary seating design that significantly enhances the public and urban experience. With Union it is self-chosen, depending on the state of mind, whether one wants to interact with other or to be on its own. Design by “I do design”. Pillow Bench This furniture was created by an experimental and independent designers group called The Mighty Bearcats in Chicago for the 2010 NeoCon. Ondine Bench Benches with futuristic designs by Michael Bihain and Cédric Callewaert. Letter Bench Located at a hospital in Bristol, this bench is a folded postcard inspired on an actual letter sent by a patient. The idea is to reassure new patients about the experience they will have during their stay. Solar Bench This is a new approach of thinking about what a bench is. While playing the traditional role, this bench becomes a WIFI hot-spot and night-lighting with the thin-film solar battery. Moreover, it is made out of aluminum and recycled plastic regard of eco-issue. Muungano Bench Creative bench designed by Peter Thuvander for the Conceptual Design Exhibition at the National Gallery in Stockholm. It pays homage to the typography industry and also comments “on differences as a foundation for language and form.” Is a laser cut bench that forms the word “muungano” which means union. A tag melted into an bench that dominates the room and with a strong visual impact. Treetrunk Bench Old nature meets next nature in the design by Jurgen Bey. Ribs Bench Contemporary bench designed by Stefan Lie from Sydney, Australia. Nail Bench The artist Jay-Hyo Lee creates beautiful and pleasing benches from old nails that are hammered into the surface of natural wood. These nails are then bent to create patterns that evoke the ripples of water or currents of air. Once the hammering and designing job is complete, the artist grinds the nails, exposing raw silver metal to make sure that not even one nail is in a wrong position. 195
Knowledge / History of raksha bandhan« on: August 24, 2010, 07:26:10 AM »Bebe Nanaki sister of Guru Nanak tying rakhri to her brother Sravani, the sacred thread changing ceremony, and Raksha Bandhan are celebrated on the full moon day of the month of Shravan (June-July) and are often regarded as two names for the same festival. This is not strictly true because Sravani is a specifically Brahmin festival referred to in the sacred Sanskrit texts as Rishi Tarpan or Upa Karma. It is a very ancient Vedic festival and even today is regarded as important in Bengal, Orissa, southern India, Gujarat and some other states. The more popular of the two festivals, however, is Raksha Bandhan. We do not have any reliable evidence on when, why or where Raksha Bandhan came into vogue. There is, however, a well-known tale in the Puranas about a fierce battle that raged between the gods and demons. From news received from the battlefield it appeared that the demons were getting the upper hand and would gain victory. Indra, the supreme deity, summoned his teacher Vrihaspati to his court for advice. Indra's wife Indrani was also present. Before the teacher could speak, Indrani rose and said, "I know how to assure the victory of the gods. I give you my word that we will win." The next day was the full moon night of the month of Shravan. Indrani had a charm prepared as prescribed by the sacred texts and tied it on the wrist of her husband. And no sooner did Indra appear on the battlefield with the charm onhis hand than the demons scattered and fled. The demons bit the dust and the gods were victorious. It would appear that the Raksha Bandhan of today is derived from this belief. It is held that if a chord made according to the prescriptions of the holy texts is tied round the wrist of a person on the full moon day of Shravan it will ensure him good health, success and happiness for the year that follows. Whatever be the origin of Raksha Bandhan, today it has come to be a kind of sisters' day, symbolising the love that binds them to their brothers.No matter where a brother may be, be he across the seven seas, on this day he must wear the coloured chord round his wrist. You can realise the sanctity of this custom from the fact that, even if a girl who is a total stranger ties this chord on the wrist of a young man, from then on the two regard each other as brother and sister and consider themselves closer than other blood relations. Many days before the festival, stalls are set up at different places, packed with colourful and glittering masses of Raksha Bandhan wristlets. In some smaller towns, whole rows of bazaars sell nothing but these rakhis of all shapes and hues—red, yellow, pink, green, blue, trimmed with silver and gold thread. At these stalls one can see throngs of women of all ages, ranging from tiny tots to middle-aged matrons, who come for their rakhi shopping dressed in their best fineries, as colourful as the rakhis they buy. Rakhi prices vary from five paise for a coloured string to a gaudy silver-and-gold laced affair worth five rupees. At the same time, sweetmeat vendors do a roaring trade. They put out all their delicacies on display—laddoos, jalebis, barfi, balushahi, imarti, gulab jamuns, rasgullas and cham-cham—the more you gaze at them, the more yourmouth will water. You forget all the doctor's warnings that eating sweets is bad for the teeth and digestion; these sweets are a must for Raksha Bandhan. When the great day dawns (the full moon night of July-August), the girls' excitement has to be seen to be believed. On other days they may sleep late but on Raksha Bandhan they are up before dawn. After a quick bath, they get into their best clothes. By then their brothers are also bathed and dressed. Then the girls take the rakhi still attached to its strip of cardboard and put it on top of a thali full of sweets. Covering her head with her dupatta, the sister seats herself in front of her brother, daubs his forehead with vermillion, saffron and rice powder, takes the colourful rakhi and ties it to his wrist. She will then take a piece of some sweetmeat and playfully stuff it in her brother's mouth. He, in his turn, as a mark of his affection, places some money on the thali—it may be anything upward of a rupee. Till the girls have tied the chord on their brothers' wrists neither will break their fast. All that day, till the evening, the brother will keep the rakhi on his wrist. It is also customary to fry poories and cook vermicelli pudding on this occasion. When a girl ties a rakhi on her brother's wrist, she makes fervent wishes for his prosperity, happiness and success in all he undertakes. In return, he renews his pledge to guard her honour and self-respect with the last drop of his blood. On Raksha Bandhan day, Brahmins and priests also tie rakhis round the wrists of their patrons and in return receive offerings from them. In some parts of the country, it is customary to draw figures on house walls and worship them with offerings of vermillion or kheer. The imprints of palms are also put on either side of the entrance and rakhis are stuck on them. In India the same festival is celebrated in slightly differentforms in different areas. This is also true of Raksha Bandhan which is known by a variety of names—Rakhi, Rakhri, Saluno. Although at Raksha Bandhan there is no display of fireworks, no beating of drums, or decorating of homes with coloured lights, this festival has an importance of its own. The gift of money that brothers give when their sisters tie the rakhi on their wrist may appear trivial at first sight but it means more to the girls than all the wealth of the world. There are many instances in our history when the real worth of these seemingly worthless pieces of string was demonstrated in the field of battle. The most famous of these incidents is the tale of Maharani Karmvati (or Karunavati). It is said that once Governor Bahadur Shah besieged her kingdom. When Karmvati saw the countless horde led by Bahadur Shah, she lost heart. Then suddenly she thought of Emperor Humayun. She sent him a rakhi. Normally Emperor Humayun would not have gone to the aid of a Hindu Maharani fighting Bahadur Shah. But so strong was the tradition of rakhi that Emperor Humayun immediately proceeded to Mewar. By the time he got there, however, the Maharani had immolated herself on a funeral pyre. The Emperor was grief-stricken. But he pursued Bahadur Shah, caught up with him, and routed his army. In the annals of the Mughals, there are many instances of Mughal emperors accepting rakhi bands from Hindu women and pledging to respect their honour. The history of Rajasthan is replete with examples of sacrifices of life made by men to protect the honour of women who had tied rakhis on their wrists. During the freedom movement, many women tied rakhis on men's wrists and made them pledge their lives to the struggle for India's liberation. It was probably for this reason that the great leader of Bengal, Surendranath Banerjee, tried to elevate Raksha Bandhan to the status of a national festival.Women who have no brothers, or men who have no sisters deserve our sympathy. If God were to ask them for a wish, without doubt, instead of asking for good luck or prosperity, a woman would ask for a brother and a man for a sister. Original Hindi: Prithviraj Monga (Courtesy 'Festivals of India) Another historical incident is recorded in the history of Alexander the Great, when he invaded Punjab. The King of Punjab at the time Porus was a very pious and brave king with whom Alexander had to do battle. Alexander's fiancee tied a rakhri on Porus's hand and asked for him to spare him (Alexander) during the ensuing battle. In the battle Alexander at one time was at the mercy of Porus but the King spared Alexander's life but this cost him the battle. When Porus was brought in front of Alexander, he asked Porus how should he be treated, and the immortal words which King Porus uttered were, 'As a King treats a King.' Alexander was very impressed with this and gave Porus back his kingdom. (Kanwal) 196
Lok Virsa Pehchaan / ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ« on: August 21, 2010, 08:04:40 AM »
ਪਿਛਲੇ ਕੁੱਝ ਕੁ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਵਰਗੇ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਜੋੜ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਤੇ ਤਰੱਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਮੁੱਠੀ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਈ ਹੋਵੇ । ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਸਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੀਕ ਕਰ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮਾਅਰਕਾ ਮਾਰ ਲਿਆ ਸੀ । ਪਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਇਸਦੇ ਨਾਂਹ ਪੱਖੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਭਿਅਕ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੰਬਣੀ ਜੇਹੀ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 'ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਦੀ ਦਲਦਲ' ਰੂਪੀ ਡੂੰਘੀ ਖਾਈ ਵਿੱਚ ਧਕੇਲ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਤਰ ਸਾਧਨ ਹੀ ਹੈ । ਇਸੇ ਧਾਰਨਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਸ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁਵਿਧਾ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ । ਵੇਂਹਦਿਆਂ ਵੇਂਹਦਿਆਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਦੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਹ ਫੀਸਦੀ ਕੂਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਕਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸੁਵਿਧਾ ਪਿਛੜੇ ਪੈਂਰੀ ਪਿੰਡਾਂ 'ਚੋ ਵਾਪਿਸ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ।
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਾ ਪਿੰਡਾਂ ਚੋਂ ਵਾਪਿਸ ਪਰਤਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ 'ਖੋਜ ਖਾਨੇ' ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਇੱਕ ਅੱਖਰ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਪਰੋਸਦੀਆਂ ਗਲਤ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਵੀ ਹੈ । ਚੜ੍ਹਦੀ ਵਰੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਦੀ ਚੇਟਕ ਜਿਹੀ ਲੱਗ ਜਾਣੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓ ਮਨ ਉਚਾਟ ਹੋ ਜਾਣਾ ਵੀ , ਛੇਤੀ ਕਿਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ “ਨਵੇਂ ਦੋਸਤ ਬਣਾਓ“ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਨੇ ਵੀ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਦਮ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਣ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਸਾਡਾ ਅਮੀਰ ਸਭਿਆਚਾਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਹੋਸ਼ੀ ਤੇ ਇਖਲਾਕੋ ਗਿਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅਪਨਾਅ ਲਵੇ । ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ 'ਔਰਕੁਟ ਅਤੇ ਫੇਸ ਬੁੱਕ' ਵਰਗੀਆਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ 'ਤੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਬੇਸ਼ੱਕ ਪੇਂਡੂ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਇਹਨਾਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਤੋਂ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ ਅਣਜਾਣ ਸਨ ਪਰੰਤੂ ਸਾਡੇ ਗਾਇਕਾਂ ,ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਉਕਸਾਉਣ ਦਾ ਚੋਖਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ । ਪੇਂਡੂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਕੰਮਪਿਊਟਰ 'ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਵੇਖ ਚਿੰਤਤ ਹੋਣ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਹ ਸਭ ਜਾਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡਾ ਬੱਚਾ ਰਾਤ ਭਰ ਕੋਈ ਊਸਾਰੂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਿਲ ਨਾ ਕਰਕੇ ਸਗੋਂ ਮਨ ਭਟਕਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਮਾਂ ਬਾਪ ਇਸ ਸੁਵਿਧਾ ਨੂੰ 'ਬੱਚੇ ਬਿਗਾੜੂ ਸੁਵਿਧਾ' ਸਮਝਕੇ ਆਖਰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ । ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਰੀਸ ਕਰਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣਾ ਲੋੜਦੇ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਏਨੀ ਪ੍ਰਪੱਕਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਉਹ ਛੇਤੀ ਕਿਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਪਰੋਸੀ ਪਈ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਣ । ਦੇਖੋ ਦੇਖ ਜਾਂ ਸੁਣ ਸੁਣਾ ਕੇ ਸਭਦਾ ਮਨ ਲਲਚਾਉਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਮੈਂ ਵੀ ਔਰਕੁਟ ਜਾਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਵਰਗੀਆਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਦੋਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਾਂ । ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਘਰ ਕਰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ 'ਇੰਟਰਨੈੱਟ' ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਕਾਮ ਉਕਸਾਊ ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਪਰੋਸਦੀਆਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਕਾਰਨ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨਿਘਾਰ ਵੱਲ ਜਾਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਨ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 'ਚ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਵਾਧਾ ਇਸੇ ਜੜ੍ਹ ਦੀ ਉਪਜ ਹੀ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਹਰ ਨੌਜਵਾਨ ਪੁੱਤ - ਧੀ ਦਾ ਬਾਪ ਇਹ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ 'ਇੰਟਰਨੈੱਟ' ਆਧੁਨਿਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਜਾਂ ਉਚੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਅਤਿ ਜਰੂਰੀ ਲੋੜ ਹੈ । ਸੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਚੰਗੀ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਮਾੜਾ ਪੱਖ ਵੀ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਉਜਾਗਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਪੱਖ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣਾ ਹੈ ।ਇਹ ਸਾਡੇ ਜਾਂ ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲਕੋਈ ਜਾ ਰਹੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਅਪਨਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਦੂਸਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹਿ ਲਈਏ ਕਿ ਜਿਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਦਬਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਓਨੀ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਪਨਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਪੇ ਇਸਨੂੰ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਨਾਲ ਜੋੜਕੇ ਸਬਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮਾਂ ਪਿਉ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਖੋਹਲਦਿਆਂ ਵੇਖ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਸਬਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਆਖਰ ਟੁੱਟ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕੰਜਰਖਾਨੇ ਦੀ ਜੜ੍ਹ 'ਇੰਟਰਨੈੱਟ' ਦਾ ਕੂਨੈਕਸ਼ਨ ਕਟਵਾ ਕੇ ਹੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਨਿਜਾਤ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ 'ਇੰਟਰਨੈੱਟ' ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵੱਲ ਵਧਾਏ ਕਦਮਾਂ ਨੂੰ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ 'ਮੁੜਵੇਂ ਪੈਰੀ' ਵਾਪਸੀ ਵੱਲ ਲਿਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਲੋੜ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਕਿ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਵਿਧੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੰਗੀਆਂ ਤੇ ਊਸਾਰੂ ਗਿਆਨ ਵਾਲੀਆਂ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ ਹੀ ਖੋਹਲੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਤੇ ਕਾਮਉਕਸਾਊ ਵੈਬਸਾਇਟਾਂ 'ਤੇ ਮੁਕੰਮਲ 'ਲਾਕ' ਲਗਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ । ਭਾਵੇਂ ਹਾਲ ਦੀ ਘੜੀ 'ਲਾਕ' ਵਾਲੀ ਸੁਵਿਧਾ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਪਰ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਤਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਉਹ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਹੈ 197
Lok Virsa Pehchaan / ਦੋਸਤ ਬਣਾਉ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੋਸਤ ਬਣੋ ਵੀ« on: August 21, 2010, 08:02:08 AM »
ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨੇ ਬਿਜ਼ੀ ਹਾਂ ਕਿ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ ਕਿਵੇਂ ਬੀਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਐਨੇ ਕੰਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਜਾਂ ਸੁਣਨ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਕਸਰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਵਿਹਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਇਕੱਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਵਿੱਚ ਬਸ ਇੱਕ ਹੀ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਾਸ਼! ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਦੋਸਤ ਹੁੰਦਾ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਸੁਣਦਾ, ਸਮਝਦਾ, ਸਾਨੂੰ ਜਾਨਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਦੋਸਤ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਦੇ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਇਹੀ ਨਿੱਕਲਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਮਿਲਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕਿਉਂ ਰੱਖਦੇ ਹੋ। ਕਦੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ ਕਿ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵੀ ਕੁਝ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ। ਦੋਸਤੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਫੁੱਲ ਹੈ ਜੋ ਨਾ ਕਦੇ ਮੁਰਝਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸਦੀ ਮਹਿਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਸ, ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੂਪੀ ਜਲ ਨਾਲ ਸਿੰਜਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਦੋਸਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੰਮ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਸਾਡਾ ਸਾਥ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਦੋਸਤ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਸਕੂਲ ਕਾਲਜ ਦੇ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀਆਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਮੇਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੋਸਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਇਹ ਮੇਰੀ ਬੈਸਟ ਫ੍ਰੈਂਡ ਹੈ, ਪਰ ਗੱਲ ਤਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਜਾਂ 'ਬੈਸਟ ਫ੍ਰੈਂਡ' ਹੋਵੋ। ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਦੁਨੀਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ, ਭਰਾ-ਭੈਣ, ਰਿਸ਼ਤੇ-ਨਾਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਅਲੱਗ ਇੱਕ ਹੋਰ ਦੁਨੀਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕਰੀਬ ਸਿਰਫ ਉਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਕਿੰਨਾ ਵਧੀਆ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਰ ਗੱਲ ਦੱਸਣ ਲਈ ਬੇਚੈਨ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸਦੇ ਹਮਰਾਜ ਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਚਾਹੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਦੂਰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਈਏ, ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦਿਲ ਲਈ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਦੋਸਤੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਆਰ ਦਾ ਸੁਖਦ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਸਪਰਸ਼ ਉਸ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਜਾਨ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੱਚਾ ਦੋਸਤ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹ 198
Lok Virsa Pehchaan / ਰੁਲਦੀਆਂ ਧੀਆਂ, ਭੈਣਾਂ, ਪੱਗਾਂ« on: August 21, 2010, 07:58:22 AM »
ਆਪਣੇ ਇਕ ਜਾਣੂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਂ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਚਾਹ ਪੀਣ ਵੇਲੇ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਜੁੜਿਆ ਬੈਠਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੀ ਇਕ ਗੁੱਠ 'ਚੋਂ ਲਾਊਡ-ਸਪੀਕਰ ਵੱਜਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ। ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ, ਜੋ ਕਿ ਆਪਣੇ ਕੰਮ-ਧੰਦੇ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤਾ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਘਰ ਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਅਹਿ ਸਪੀਕਰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਜ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਹਿੰਦਾ, "ਬਾਈਕਾਟੀਆਂ ਨੇ ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਧਰਿਆ ਹੋਇਐ।'' ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਬਾਪ ਮੂੰਹੋਂ 'ਬਾਈਕਾਟੀਆਂ' ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣ ਕੇ ਮੇਰਾ ਮੱਥਾ ਠਣਕਿਆ- 'ਸਿਆਲਕੋਟੀਏ, ਅੰਬਰਸਰੀਏ, ਵਲੈਤੀਏ, ਬਾਰੀਏ ਵਗੈਰ ਵਗੈਰਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਜਾਤਾਂ-ਗੋਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ 'ਅੱਲਾਂ' ਤਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸੁਣੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸਿਰੇ ਦੀ ਕੁਰੱਖਤ ਅਤੇ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਭਰੀ ਅੱਲ 'ਬਾਈਕਾਟੀਏ' ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਹੀ ਸੁਣੀ ਹੈ? ਆਦਤ ਮੂਜਬ ਮੈਂ ਇਸ ਬੇਰਹਿਮ ਜਿਹੀ ਅੱਲ ਦਾ ਅੱਗਾ-ਪਿੱਛਾ, ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਹੀ ਲਿਆ।
''ਕਾਕਾ, ਮਾੜੀ ਔਲਾਦ ਨਾ ਰੱਬ ਦੇਵੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ'' ਲੰਬਾ ਹਉਕਾ ਭਰ ਕੇ ਚਾਹ ਦਾ ਖਾਲੀ ਕੱਪ ਮੇਜ਼ 'ਤੇ ਰਖਦਿਆ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਬਾਈਕਾਟੀਆਂ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿੰਨ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇਕ ਗੱਭਰੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਹਮ-ਉਮਰ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਵੈੜੀ ਜਿਹੀ ਹਰਕਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਤਰਥੱਲੀ ਮੱਚ ਗਈ। ਆਮ ਵਾਂਗ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਬੇ-ਕਸੂਰ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ ਪਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੱਥ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕਾਲਾ ਕਰਕੇ ਜੁਰਮਾਨਾ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦਿਆਂ ਦਾ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਨੇ 'ਬਾਈਕਾਟ' ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰਿਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਸ਼ਰਮ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਕਿਧਰੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮੁੜ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ। ਪਿੰਡਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਉਸ ਟੱਬਰ ਦਾ ਮੁਕੰਮਲ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਪਿੰਡ-ਬਦਰ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਖੋਲ੍ਹ ਲਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਦੇ 'ਬਾਈਕਾਟੀਆਂ' ਵਾਲੀ ਬਦਨਾਮ ਅੱਲ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਲਸੂੜੇ ਦੀ ਗਿਟਕ ਵਾਂਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਿੰਬੜੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਰੱਬ ਦਾ ਲਖ-ਲਖ ਸ਼ੁਕਰ ਕਿ ਉਦੋਂ ਅੱਜ ਵਾਂਗ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਕੱਛਾਂ 'ਚ ਕਾਪੀਆਂ ਲਈ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਸੁੰਘਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ ਫਿਰਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬੇ-ਹਯਾਈ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਖਬਰ ਬਣਾ ਕੇ ਚਹੁੰ ਕੂੰਟਾਂ 'ਚ ਧੁਮਾ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀ ਗਨੀਮਤ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਉਦੋਂ 'ਅਗਾਂਹ-ਵਧੂ ਲੇਖਕਾਂ' ਦੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਥੋਕ ਦੇ ਭਾਅ ਨਹੀਂ ਸਨ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ। ਇਹ ਵੀ ਭਲਾ ਹੀ ਸਮਝੋ ਕਿ ਉਦੋਂ ਆਪਹੁਦਰੇ ਟੀ਼ਵੀ਼ ਚੈਨਲਾਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਇਆ ਹੋਇਆ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਲਾਈਵ ਕਵਰੇਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਲਕਵੇ ਦੇ ਮਾਰੇ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਲਾਚਾਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਮੂੰਹ 'ਚ ਕੇਲਾ ਪਾਉਣ ਵਾਂਗ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਮਾਈਕ, ਬਦੋਬਦੀ ਉਸ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ 'ਚ ਤੁੰਨ੍ਹੀ ਜਾਣੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਸੰ਼ਗ ਗੱਲਾਂ ਅਖਵਾ-ਅਖਵਾ ਕੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ 'ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ' ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰੀ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਮੀਡੀਆ-ਕੋੜਮੇ ਨੇ ਅੱਡੀ ਚੋਟੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾ ਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਜ਼ਤਦਾਰ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਸੱਥ ਨੂੰ 'ਖਾਪ ਪੰਚਾਇਤ' ਗਰਦਾਨਦਿਆਂ ਮਿੰਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਾਉਣਾ। ਪੇਂਡੂ ਵਿਰਸੇ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤਾਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਢੱਠੇ ਖੂਹ ਵਿਚ, ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਲਮਾਂ ਅਤੇ ਬੇ-ਮੁਹਾਰੇ ਬਿਜਲਈ ਮੀਡੀਏ ਨੇ ਇਸ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਮੀ-ਜੋੜਾ ਬਣਾ ਕੇ ਹੀ ਦਮ ਲੈਣਾ ਸੀ। ਧਿੰਗੋ-ਜੋਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਈਕੋਰਟ ਵਲ ਤੋਰ ਕੇ ਕੋਰਟ-ਮੈਰਿਜ ਲਈ ਹੱਲਾ-ਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪੈਣਾ ਸੀ। ਸੱਥ ਦੇ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਦੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਤੁਗਲਕੀ ਫੁਰਮਾਨ, ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਫੈਸਲੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਲਕਬ ਬਖਸ਼ ਦੇਣੇ ਸਨ। ਧੰਨਤਾ ਯੋਗ ਹੈ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੱਥ, ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਯੋਗ ਨੇ ਪਿੰਡਵਾਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਸਲਾ ਨਜਿੱਠ ਲਿਆ। ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਵੀ ਸਦਕੇ ਜਾਈਏ ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੀ ਗਲੀ-ਗੁਆਂਢ ਦੀ ਧੀ-ਭੈਣ ਨਾਲ ਬਦਤਮੀਜ਼ੀ ਤਾਂ ਕਰ ਬੈਠਾ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਮੰਨ ਕੇ ਪਿੰਡੋਂ ਸਦਾ ਲਈ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਅੱਗੇ ਨਾਲੋਂ ਪਿੱਛਾ ਹੀ ਭਲਾ। ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕੀਂ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਸਭ ਇਕ ਬਰਾਬਰ, ਦੇ ਅਸੂਲ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਇਲਾਹੀ ਫੁਰਮਾਨ ਵਾਂਗ ਸਤਿਕਾਰਦੇ ਅਤੇ ਸਵੀਕਾਰਦੇ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਜਿਸ ਅਣਖੀਲੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਮਹਾਨ ਰਹਿਬਰਾਂ ਨੇ 'ਦੇਖ ਪਰਾਈਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਧੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਮਾਵਾਂ ਜਾਣੈ' ਦਾ ਸਦਾਚਾਰਕ ਨਿਯਮ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਭਖਸ਼ਿਆ ਹੋਵੇ ਉਥੇ ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਦੀ ਇਖਲਾਕੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਲਾਂ 'ਚੋਂ ਇਹੀ ਹੂਕ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ: ਅੱਜ ਦੇ ਟੀ਼ਵੀ਼ ਕਲਚਰ ਨੇ ਹੈ, ਹਰ ਇਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਮਿੱਟੀ ਕੀਤਾ। ਧੀਆਂ ਪੁੱਤ ਹੁਣ ਸ਼ਰਮੋਂ ਸੱਖਣੇ, ਹੁਣ ਉਹ ਬਾਬਲ ਧਰਮੀ ਕਿੱਥੇ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੋਚਾਂ ਦੀ ਤੰਦ-ਤਾਣੀ ਵਿਚ ਉਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਮੈਂ ਬਾਈਕਾਟੀਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡੋਂ ਉਠ ਕੇ ਲਾਗਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਜਿੱਥੋਂ ਬੱਸ ਲੈ ਕੇ ਮੈਂ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ। ਇਥੇ ਇਕ ਅਜ਼ਬ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖਿਆ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਲ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਕ ਮਿੰਨੀ ਬਸ ਤਿਆਰ ਖੜੀ ਸੀ। ਬੱਸ ਦੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਲਾਲ ਤੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਲਿਸ਼ਕਦੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ਉਪਰ ਸਵਾਰ ਦੋ-ਦੋ, ਤਿੰਨ-ਤਿੰਨ ਨੌਜਵਾਨ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਗਿੱਚੀ ਤੱਕ ਵਾਲ ਕੱਟ ਕੇ ਹਬਸ਼ੀਆਂ ਵਾਂਗ ਖਿਲਾਰੇ ਹੋਏ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਡਬਲਯੂ ਅੱਖਰ ਦੀ ਸ਼ੇਪ ਵਾਂਗ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਵਾਲ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਉਪਰ ਦਾਹੜੀ ਇਵੇਂ ਸ਼ੇਵ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਜਿਵੇਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕੀੜੀਆਂ ਦਾ ਭੌਣ ਤੁਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ! ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਨੱਤੀਆਂ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹੀ ਸਨ। ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਵੀ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰੇਕ ਦੇ ਹੀ ਹੱਥ 'ਚ ਸਨ। ਸ਼ਕਲਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਦਸ ਨੰਬਰੀਏ ਬਦਮਾਸ਼ਾਂ ਵਰਗੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਈਲੈਂਸਰਾਂ 'ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਕੰਨ ਪਾੜਵੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਦਹਿਸ਼ਤਜ਼ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਵਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਮਿੰਨੀ ਬੱਸ ਦੁਆਲੇ ਇਹ 'ਛੋਕਰ-ਵਾਧਾ' ਇੰਜ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਖਤਰਨਾਕ ਤੇ ਖੂੰਖਾਰ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਬੱਸ ਦੁਆਲੇ ਸੀ਼ਆਰ਼ਪੀ਼ਐਫ਼ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਜਵਾਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹੋਣ? ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਜਾਂਗਲੀ ਸ਼ਕਲਾਂ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਪੰਜਾਬੀ 'ਚ ਕਹਿ ਲਉ, ਬਾਂਦਰ ਬੂਥੀਆਂ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਮਨਚਲੇ ਬੱਸ ਵਿਚ ਵੀ ਚੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਆਪੋ ਵਿਚੀਂ ਉਚੀ-ਉਚੀ, ਹਾ-ਹਾ, ਹੂ-ਹੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਸਾਰੇ ਜਣੇ, ਬੱਸ ਵਿਚ ਬੈਠੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਵਲ ਅੱਖਾਂ ਪਾੜ-ਪਾੜ ਇੰਜ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਭੁੱਖਾ ਬਘਿਆੜ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੂੰ ਤਾੜਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਸ ਵਿਚ ਫੁੱਲ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਫੂਹੜ ਜਿਹੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਟੇਪ ਨਾਲ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਉਹ ਹਾਲਤ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਖੇ, ਧੀ-ਧਨ ਬਾਹਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਾਂ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਅੰਦਰ ਰਹੇ ਤਾਂ ਚੂਹੇ! ਮੈਥੋਂ ਰਿਹਾ ਨਾ ਗਿਆ। ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰ ਹੀ, ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਗੰਨ ਲਟਕਾਈ ਇਕ ਪੁਲਸੀਆ ਤੇ ਹੱਥ 'ਚ ਬੈਂਤ ਫੜੀ ਹੋਮਗਾਰਡੀਆ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ ਜੋ ਇਸ ਅੱਡੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਡਿਊਟੀ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਜਾਪਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਬੱਸ ਦੁਆਲੇ ਹੋ ਰਹੀ ਕੰਜਰ-ਘਾਟ ਵਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਂ ਅਰਜ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਨਾਬ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਦਬਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ? ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਸੁਣ ਕੇ ਹੋਮਗਾਰਡੀਆ ਤਾਂ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਪਰ ਪੁਲੀਸ ਵਾਲਾ ਇਉਂ ਫਿੱਸ ਪਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿਤੇ ਉਹ ਮੇਰਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਉਡੀਕ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ! ਮਿੰਨੀ ਬੱਸ ਦੁਆਲੇ ਮੱਛਰੇ ਫਿਰਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਲ ਦੇਖ ਕੇ ਦੰਦ ਕਰੀਚਦਿਆਂ ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ: "ਸਰਦਾਰ ਜੀ, ਕਰਨੇ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਦਿਲ ਤਾਂ ਕਰਦੈ ਕਿ ਐ ਜਿਹੜੇ ਭੂੰਡ-ਆਸ਼ਕ ਬਣੀ ਫਿਰਦੇ ਐ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ਼ ਉਪਰ ਮਾਰੀਏ ਚਾਰ ਚਾਰ ਛਿੱਤਰ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਈਏ ਜ਼ਰਾ ਬੰਦੇ ਦੇ ਪੁੱਤ! ਤਾਂ ਕਿ ਇਹ ਅੱਗੇ ਵਾਸਤੇ ਅੱਡੇ ਵਲ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਵੀ ਨਾ ਕਰ ਸਕਣ!! ਪਰ ਕਰੀਏ ਕੀ? ਸਾਡਾ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਜੀਊਣਾ ਦੁੱਭਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਐ। ਇੱਟ ਚੁੱਕਿਆਂ ਹੁਣ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਿਲਦੇ ਐ। ਜੇ ਤਾਂ ਮੁੰਡੀਹਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਆਖੀਏ, ਫਿਰ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਭੰਡਦੇ ਐ ਕਿ ਪੁਲੀਸ ਮੂਕ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਕੇ ਖੜ੍ਹੀ ਰਹੀ। ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਿੱਤਰ-ਪਰੇਡ ਕਰ ਦੇਈਏ ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਤੰਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪਿੱਠਾਂ ਨੰਗੀਆਂ ਕਰਵਾ ਕਰਵਾ ਕੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ 'ਚ ਫੋਟੋਆਂ ਛਪਵਾਉਣਗੇ। ਨਾਲੇ ਮੋਟੀਆਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਲਾਉਣਗੇ- 'ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਬੱਸੇ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਆਏ ਇਕ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਭਰਾ 'ਤੇ ਵਰ੍ਹਿਆ ਪੁਲੀਸ ਦਾ ਡੰਡਾ!' ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਸ਼ਟੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਇਹ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਬਣਾ ਧਰਦੇ ਨੇ। ਔਹ ਜਿਹੜੇ ਹਰਾਮ਼ ਠਰਕ ਭੋਰਦੇ ਫਿਰਦੇ ਐ, ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੂਥੇ ਭੰਨ ਸੁੱਟੇ ਤਾਂ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕੋੜਮੇ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾ ਦੇਣੈ! ਰਹਿੰਦੀ ਕਸਰ ਐਮ਼ਐਲ਼ਏ਼ ਜਾਂ ਐਮ਼ਪੀਆਂ ਦੇ ਫੋਨ ਕੱਢ ਦਿੰਦੇ ਐ!਼ ਲੱਖ ਚਾਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਫੰਗਿਆਂ ਦੀ ਭੁਗਤ ਨਹੀਂ ਸਵਾਰ ਸਕਦੇ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਮੁਸ਼ਟੰਡੇ ਭੂਤਰੇ ਫਿਰਦੇ ਐ ਹਰੇਕ ਪਾਸੇ! ਪੁਲੀਸ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ 'ਮਜ਼ਬੂਰੀ' ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੱਸ ਵਿਚ ਬੈਠੀਆਂ ਨੌਜਵਾਨ ਕੁੜੀਆਂ ਵਲ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕਵੀ ਦੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਯਾਦ ਆ ਗਈਆਂ: ਹੈ ਫਿਜ਼ਾ ਬੇ-ਆਬਰੂ, ਏਥੇ ਨਜ਼ਰ ਨਾਪਾਕ ਹੈ ਕੰਜਕੋ ਮਰ ਜਾਣੀਉਂ, ਮੁਟਿਆਰ ਨਾ ਬਣਨਾ ਕਦੇ! ਪੱਤਰਕਾਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਮਾੜਾ ਮੋਟਾ ਸਬੰਧ ਰਖਾਉਂਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਨਾਲ ਟੰਗੇ ਹੋਏ ਪੈਨ ਵਲ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਦੇਖਿਆ। ਨਿੰਮੋਝੂਣਾ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਸੋਚਿਆ, ਪੁਲੀਸਮੈਨ ਦਾ ਉਲਾਂਭਾ ਕਿਸੇ ਹੱਦ ਤੱਕ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੀ ਹੈ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਭਰਾ ਇਹੋ ਕੁੱਝ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਤਿੰਨਾਂ ਨਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਬਾਪ ਗੁਆਂਢ 'ਚੋਂ ਕੁਆਰੀ ਕੁੜੀ ਭਜਾ ਕੇ ਲੈ ਜਾਏ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਨਿਲੱਜਾ ਮੁੰਡਾ ਚਾਚੇ-ਮਾਸੀ ਦੀ ਕੁੜੀ ਉਧਾਲ ਲਵੇ, ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜੇ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ ਨੇ। ਪਾਕਿ-ਪਵਿੱਤਰ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਰ ਤਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੁੱਚੇ-ਬਦਮਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਾਹਣਤਾਂ ਭਰੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀਰੋ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਹੋਏ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ 'ਚ ਇਕ ਭੜੂਆ ਜੋ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਬਾਪ ਸੀ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿਚ ਧੀ ਲਗਦੀ (ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਦੀ ਮਸੇਰ ਭੈਣ) ਪਲੱਸ-ਟੂ ਕਰ ਰਹੀ ਕੁਆਰੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਵਰਗਲਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ। ਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਕਲ ਬਦਲਾ ਕੇ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਕੋਰਟ ਮੈਰਿਜ ਵੀ ਕਰਵਾ ਲਈ। ਕੁੜੀ ਦੇ ਕਿਸਮਤਮਾਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨਿਰਲੱਜਪੁਣੇ ਉਪਰ ਮਿੱਟੀ ਪਾਉਣ ਦੀ ਮਨਸ਼ਾ ਨਾਲ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਲੱਭ ਕੇ ਕਿੱਧਰੇ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਵਿਆਹ ਕੇ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਸ ਭੜੂਏ ਦੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਐਸਾ ਭੂਤ ਚਿੰਬੜਿਆ ਕਿ ਉਹ ਉਥੋਂ ਵੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਲੈ ਦੌੜਿਆ। ਆਖਰ ਕੁੜੀ ਇਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਪੇਪਰ ਦੇ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆਈ। ਅੰਨ੍ਹੇ ਕਾਨੂੰਨ ਵਲੋਂ ਮਿਲੇ ਹੋਏ ਤਿੰਨ ਗੰਨਮੈਨਾਂ ਸਮੇਤ ਉਹ ਕੰਜਰ ਬਾਹਰ ਬੈਠਾ ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜੋ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਉਥੇ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੁੜੀ ਦੇ ਦੁਖਿਆਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਖੂ ਦਾਣਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੈਸ ਨੇ ਇਸ ਕੁਲਹਿਣੀ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਹੇਠ ਛਾਪਿਆ: 'ਪਿਆਰ ਹਾਰ ਗਿਆ!'- 'ਪ੍ਰੇਮੀ-ਜੋੜਾ ਦਰਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ!' 'ਇੱਜ਼ਤ ਖਾਤਿਰ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਧੀ-ਜਵਾਈ ਦਾ ਕਤਲ।' ਓ ਦੇਖੋ ਯਾਰੋ ਲੋਹੜਾ ਆ ਜਾਏ! ਧੀ ਨੂੰ ਪਤਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਦੋ ਨਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਬਾਪ ਵੀ ਪ੍ਰੇਮੀ? ਸਕੂਲ 'ਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਕੁੜੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਪ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਮਾਸੜ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜਾ ਬਣ ਗਿਆ! ਕੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਬੇਲੱਜ ਇਬਾਰਤਾਂ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਕਲਮਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀਆਂ? ਆਪਣੇ ਘਰ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਅੱਗ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਬਸੰਤਰ ਦੇਵਤਾ ਵਾਲੀ ਕਹਾਵਤ ਵਾਂਗੂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਲਮੀ-ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਕੁੜੀ 'ਹੀਰ' ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਬੰਦਾ 'ਰਾਂਝਾ' ਹੀ ਕਿਉਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ? ਵਿਰਾਸਤੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ 'ਚ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਘੋਲਣ ਵਾਲੇ ਅਜਿਹੇ ਕਥਿਤ ਜੋੜਿਆਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਭਰਾ? ਚਰਿੱਤਰਘਾਤੀਆਂ ਦੇ ਕਸੀਦੇ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ ਕਾਲਮਨਵੀਸ, ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਧੀ-ਭੈਣ ਦਾ 'ਹੀਰ' ਬਣਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਨਗੇ? ਅਖੇ, ਆਪਣੀ ਧੀ ਪਰਦੇ ਅੰਦਰ ਕੈਦ ਕਰ ਗਾ ਰਹੇ ਨੇ ਸੋਹਲੇ ਲੋਕੀਂ ਹੀਰ ਦੇ! ਸੰਚਾਰ ਸਾਧਨਾਂ ਵਿਚ ਡੌਂਡੀ ਪਿੱਟ ਪਿੱਟ ਕੇ ਪਿੱਤਲ ਨੂੰ 'ਖਰਾ ਸੋਨਾ' ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਪਿਆਰ, ਮੁਹੱਬਤ ਜਾਂ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਅਰਥ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਨੇ। ਹੁਸਨ ਅਤੇ ਹਵਸ ਨੂੰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਇਸ ਸ਼ੇਅਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਗਈ ਹੈ: ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਹੁਣ ਮੁਹੱਬਤ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦਿਲ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਵੇ ਲਈ ਨਾਟਕ ਰਚਾ ਲੈਂਦੇ ਨੇ ਲੋਕ। ਉਨੀ ਇੱਕੀ ਦੇ ਫਰਕ ਵਾਲੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਰੋਜ਼ ਪੜ੍ਹਨ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਨੇ। ਫਲਾਣੇ ਦਾ, ਢਿਮਕੇ ਦੇ ਘਰ ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਫਲਾਣੇ ਦਾ ਢਿਮਕੇ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਜਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਬੇਟੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ਼! ਬੱਸ ਬਣ ਗਈ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਮ-ਕਹਾਣੀ!! ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਸਦੇ-ਵਸਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਸੇਹ ਦਾ ਤੱਕਲਾ ਗੱਡਣ ਵਾਲੇ ਗੁੰਡਿਆਂ ਜਾਂ ਫਫੇਕੁੱਟਣੀਆਂ ਦਾ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਲੂਸ ਕੱਢਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਮੀਡੀਏ ਵਲੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਮਦਰਦੀ ਦਾ ਬਾਨਣੂ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਾਰ-ਮਿੱਤਰ ਦੀ ਪਿੱਠ ਤਕਾਉਣ ਦਾ ਪਾਪ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਤਪਨਾਹੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਢਾਂਚੇ ਤਹਿਸ-ਨਹਿਸ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਦਾਚਾਰ ਦਾ ਭੋਗ ਪੈਂਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੀਅਰ ਨਾਗਾਂ ਲਾਈਆਂ ਵੇਖੋ ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਅੱਗਾਂ ਚੌਂਕ ਚੁਰਾਹੇ ਰੁਲ਼ੀਆਂ ਧੀਆਂ, ਭੈਣਾਂ, ਪੱਗਾਂ! ਜੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸੰਚਾਰ-ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਪਿੱਛੇ ਬਦਨੀਤੇ ਹੱਥ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫਾਖੋਰ ਬਿਰਤੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਅਣਖ ਅਤੇ ਸਵੈਮਾਣ ਦੀ ਪਾਣ ਚਾੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਚੇ ਇਖ਼ਲਾਕ, ਵਿਰਾਸਤੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਮੀਰੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਕਲਮਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੀ ਗੁਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਦੀ ਵੰਗਾਰ ਕਬੂਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ: ਅਜੇ ਤਾਂ ਲੜਨਾ ਹੈ! ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮੂਹ ਮੁਸ਼ਟੰਡਿਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰਾਤ ਬਰਾਤੇ ਆਣ ਧਮਕਦੇ ਹਨ ਜਵਾਨ ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਸਾਹਵੇਂ ਪ੍ਰੋਸਦੇ ਹਨ ਨਿਰਵਸਤਰ ਸਦਾਚਾਰ! 199
Lok Virsa Pehchaan / ~~ਘੱਗਰੇ ਵੀ ਗਏ ਫੁੱਲਕਾਰੀਆਂ ਵੀ ਗਈਆਂ ~~« on: August 21, 2010, 07:51:08 AM »ਘੱਗਰੇ ਵੀ ਗਏ, ਫੁੱਲਕਾਰੀਆਂ ਵੀ ਗਈਆਂ, ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਕੋਕਰੂ ਤੇ ਵਾਲੀਆਂ ਵੀ ਗਈਆਂ, ਘੁੰਡ ਵੀ ਗਏ ਤੇ ਘੁੰਡ ਵਾਲੀਆਂ ਵੀ ਗਈਆਂ, ਹੁਣ ਚੱਲ ਪਏ ਵਲੈਤੀ ਬਾਣੇ... ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਗਾਏ ਗੀਤ ਦੀਆਂ ਇਹ ਤੁਕਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੁੱਕ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ,ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਚਾਦਰੇ-ਕੁੜਤੇ,ਤਿੱਲੇਦਾਰ ਜੁੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਘੱਗਰੇ,ਫੁੱਲਕਾਰੀਆਂ,ਸੂਟ-ਸਲਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਗੇੜ ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਦੌੜ ਸਦਕਾ ਅੱਜ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਚਾਦਰੇ-ਕੁੜਤੇ,ਤਿੱਲੇਦਾਰ ਜੁੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਨੇ ਘੱਗਰੇ, ਫੁੱਲਕਾਰੀਆਂ,ਸੂਟ-ਸਲਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਨਣਾ ਛੱਡ ਕੇ ਪੱਛਮੀ ਲਿਬਾਸ ਵਿਚ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਰੰਗ ਲਿਆ ਹੈ,ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਰਿਹਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਭੁੱਲੇ ਵਿਸਰੇ ਵਿਰਸੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਮੁੰਡੇ-ਕੁੜੀਆਂ ਜੀਨਸ, ਟਾਪ, ਟੀ ਸ਼ਰਟਾਂ, ਕੈਪਰੀ, ਸਕਰਟਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਰੰਗਤ ਵਾਲੇ ਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਘਾੜਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਰਾਵੇ ਪਹਿਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ।ਹਰ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਸਬੇ,ਵਿਚ ਇਸ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੋਅ ਰੂਮ ਧੜਾ-ਧੜ ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਹ ਪਹਿਰਾਵਾ ਜਿਥੇ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਪਤਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ,ਉਥੇ ਪੁਰਾਣੀ ਪੀੜੀ ਤੇ ਨੀਵੀਂ ਪਨੀਰੀ ਵਿਚ ਤਕਰਾਰਬਾਜ਼ੀ ਤੇ ਪਾੜੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪੁਰਾਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਡਾ ਪੁਰਾਣਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ-ਡੁੱਲਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਜਿਥੇ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਾ ਸੀ,ਉਥੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਡੇ ਤਾਂ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਸਿਰ ਝੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪਹਿਰਾਵੇ ਬਾਰੇ ਦਕਿਆਨੂਸ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਉਲਝਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੰਦੇ ਕਿ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿਚ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿਚ ਬਦਲਣਾ ਕੋਈ ਆਲੋਕਾਰ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸਕੂਟਰ, ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਉਣਾ,ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਬੱਸਾਂ ਵਿਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨਦੇ ਸਮੇਂ ਕਾਫ਼ੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਪਹਿਰਾਵਾ ਸਰੀਰ ਢੱਕਣ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਇਸ ਲਈ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਢੱਕਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਗਹਿਣਾ,ਸ਼ਰਮ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕੇ। 200
Lok Virsa Pehchaan / ਇਕ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਸੀ...!« on: August 21, 2010, 07:46:48 AM »
ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿੱਤ ਨਵੇਂ ਗਾਇਕ/ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁੱਝ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੀਆਂ ਪੋੜੀਆਂ ਚੜ ਕੇ ਅੰਬਰੀਂ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁੱਝ ਕਲਾਕਾਰ ਇਕ ਦੋ ਅਸਫ਼ਲ ਕੈਸੇਟਾਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਗੁਮਨਾਮੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਆਮ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜਿਹੜੇ ਗਾਇਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸਰੋਤੇ ਵਰਗ ਲਈ ਕਿਸੇ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਰਾਵੇ, ਗੱਲਬਾਤ, ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਦੇ ਢੰਗ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਹੀ ਗਈ ਹਰੇਕ ਗੱਲ ਨੂੰ ਆਮ ਸਰੋਤਾ ਵਰਗ ਸੱਚ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ ਹਕੀਕਤ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪੁਰਾਤਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਆਰੰਭਤਾ ਹੋਈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਧਾਰਮਿਕਤਾ/ਅਧਿਆਤਮਕਤਾ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਥਾਂ/ਜੋਗੀਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ/ਬੋਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਗੀਤ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੁਗ ਆਇਆ ਗੁਰਮਤਿ ਸੰਗੀਤ ਦਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਰਬਾਬ ਛੇੜਦਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਧੁਰ ਤੋਂ ਆਈ ਅਲਾਹੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀ ਧੁਨ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਸੱਜਣ ਠੱਗ ਵਰਗੇ ਠੱਗ ਵੀ ਸੱਚਮੁਚ ਦੇ ਸੱਜਣ ਪੁਰਸ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੇ। ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਗੁਰਮਤਿ ਸੰਗੀਤ ਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਬੀਰ ਰਸੀ ਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਸਿੰ਼ਗਾਰ ਬਣਿਆ। ਇਹ ਜੁਗ ਸੀ ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦਾ, ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਨੇ। ਜਾਲਮਾਂ ਦੇ ਜੁ਼ਲਮ ਦਾ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਢੱਡ ਤੇ ਸਾਰੰਗੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰੋਲ ਨੂੰ ਬਾਖੂਬੀ ਨਿਭਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਆਇਆ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨਮੋਲ ਗਹਿਣਾ ਬਣ ਕੇ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ, “ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸ਼ਬਦ ਕੀਰਤਨ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਉੱਥੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਵੀ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਗੱਵੀਏ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਸਨ ਤੇ ਚੰਗਾ ਗਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਕੀਮਤੀ ਸੁਗਾਤਾਂ ਇਨਾਮ ਵੱਜੋਂ ਦਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।” ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਪਹੁੰਚਿਆ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜਾਦੀ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ। ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ, ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਭਕਨਾ, ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੇ ਗੀਤ ‘ਮੇਰਾ ਰੰਗ ਦੇ ਬਸੰਤੀ ਚੋਲਾ’ ਅਤੇ ‘ਪਗੜੀ ਸੰਭਾਲ ਜੱਟਾ’ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਲਹਿਰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਜੋਸ਼ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੰਗ੍ਰੇਜ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਪਰਤ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਆਜਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੰਗੇ-ਏ-ਆਜਾਦੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਅਦਾ ਕੀਤਾ। ਅਜੋਕੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਆਰੰਭ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ 2 ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਦੂਜਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਸੂਫ਼ੀ ਕਲਾਮ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਾਬ ਨੁਸਰਤ ਫਤਹਿ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਰੇਸ਼ਮਾ ਵਰਗੇ ਗਾਇਕ ਰਵਾਇਤੀ ਧੁਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਪਏ ਉੱਧਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ, ਕੁਲਦੀਪ ਮਾਣਕ, ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ, ਗੁਰਮੀਤ ਬਾਵਾ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਗੌਰਵਮਈ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਵਾਜਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਭਣ ਵਿੱਚ ਜੁੱਟ ਗਏ। ‘ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਤੇਰੀ ਲੀਲ੍ਹਾ ਨਿਆਰੀ ਏ, ਰੀਝਾਂ ਲਾ-ਲਾ ਵੇਹੰਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਰੀ ਏ’ ਯਮਲੇ ਜੱਟ ਦੇ ਇਹ ਬੋਲ ਜਦੋਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਲੱਗੇ ਸਪੀਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਜਦੇ ਤਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਅਧਿਆਤਮਕਤਾ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਹੁੰਦਾ। ਯਮਲੇ ਜੱਟ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ/ਧੀ/ਭੈਣ ਨੂੰ ਯਮਲੇ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਨਾ ਡਰਦਾ। ਮਾਂਵਾਂ, ਭੈਣਾਂ, ਧੀਆਂ, ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਯਮਲੇ ਜੱਟ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲਾਈਨ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਹੁੰਦੇ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਿਆਣੇ/ਬਜੁ਼ਰਗ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ “ਯਮਲੇ ਜੱਟ ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ।” ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਵਿਚ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ। ਸੋ ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤਕ ਸਫ਼ਰ ਦੇ ਸੁ਼ਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡੋਂ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਅਖਾੜੇ ਲਾਉਣ ਜਾਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਚੜ ਕੇ ਹੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਇਤਨੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਗਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਅੰਬਰਾਂ ਤੇ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰਨ ਲੱਗੀ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਸੇਵਾ ਬਦਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣਗੀਆਂ ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਗਾਇਕ ਕਾਰਾਂ ਤੇ ਚੜ ਕੇ ਵੀ...?” ਯਮਲੇ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਅੱਧ ਨੰਗੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਟੋਲਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗੰਦੀ ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਾਲੇ ਬੋਲ। ਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸਟੇਜ ਤੇ ਬੰਦਰ ਵਾਂਗ ਟਪੂਸੀਆਂ ਮਾਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਾਰੀ ਉੱਮਰ ਉਸ ਨੇ ਪੱਗ ਸਿਰ ਤੋਂ ਲਾਹੀ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਮਾਵੇ ਵਾਲੀ ਪੱਗ ਤੇ ਤੁਰਲਾ ਛੱਡ ਕੇ ਉਹ ਸਟੇਜ ਤੇ ਚੜਦਾ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੂਰਾ ਮੇਲਾ ਲੁੱਟ ਲੈਂਦਾ। ਯਮਲੇ ਦਾ ਅਖਾੜਾ ਦੇਖਣ ਲੋਕ 20/20 ਮੀਲ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਗੱਡਿਆਂ ਤੇ ਚੜ ਕੇ ਆਉਂਦੇ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਿੰਦਝੱਟ ਵਿਚ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ। ਲੋਕ ਕੋਠਿਆਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਸਵੇਰ ਸਾਰ ਹੀ ਮੱਲ ਲੈਂਦੇ ਕਿ ਅੱਜ ਯਮਲੇ ਨੇ ਅਖਾੜਾ ਲਾਉਣਾ ਏ। ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ‘ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ’ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪੱਈਏ ਦੀ ਇਤਿਸ਼ਹਾਰਬਾਜੀ ਕਰਕੇ ਵੀ ਖਾਲੀ ਪਈਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਸਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਕੈਸੇਟ ਭਾਵੇਂ ਅਜੇ 2 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਉਣੀ ਹੋਵੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੱਤੀਆਂ ਤੇ ਭੇਡ ਵਰਗੇ ਵਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣਾਈ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਇਹ ‘ਸਰਵਨ ਪੁੱਤਰ।’ ਬਾਪ-ਦਾਦੇ ਦੀਆਂ ਜਮੀਨਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਜਾਂ ਫਿਰ 4 ਸਾਲ ਕਨੇਡਾ-ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਾ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦਾ ਫੁਰਨਾ ਫੁਰਦਾ ਏ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿ ਚੱਲੋ ਜੇ ਚੱਲ ਗਿਆ ਤਾਂ ਤੀਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁੱਕਾ ਹੀ ਸਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਿਤਨੇ ਗਾਇਕ/ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਨੇ ਇਹਨੋਂ ਵਿੱਚੋਂ 90 ਫ਼ੀਸਦੀ ‘ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ’ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹਾਰਮੋਨਿਯਮ ਦੇ ਸਾ, ਰੇ, ਗਾ, ਮਾ, ਪਾ ਦਾ ਵੀ ਪੂਰਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਤੇ ਤੁਰੇ ਨੇ ਬਾਬੇ ਯਮਲੇ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਕਦਮਾਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਜੁਬਾਨ/ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਵਿਨਾਸ਼ ਵੱਲ...? ਅੱਜ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਗਾਇਕ ਦੀਆਂ 20 ਕੈਸੇਟਾਂ ਵੀ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਨਾ ਵਿਕੀਆਂ ਹੋਣ ਪਰ ਗੱਡੀ ਉਹ 10/12 ਲੱਖ ਤੋਂ ਧੱਲੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ, ਪਰ ਯਮਲਾ ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਉੱਮਰ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਹੀ ਗਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਤਾਂ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਵੀ ਗਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਿਆ ਬੈਠਾ ਹੈ ਪਰ ਅਜੋਕੇ ਗਾਇਕ ਕਾਰਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਭਾਵੇਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਬੈਠ ਕੇ ਗਾਉਣ ਪਰ ਯਮਲੇ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ। ਯਮਲਾ ਤਮਾਮ ਉੱਮਰ ਚਿੱਟੇ ਕੁੜਤੇ ਚਾਦਰੇ’ਚ ਰਿਹਾ ਤੇ ਦਰਵੇਸ਼ ਬਣ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘਰ ਕਰ ਗਿਆ ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਗੱਵੀਏ ਪਾਟੀਆਂ ਜੀਨਸਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਵਿਲਾਇਤੀ ਕਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਢੋਲ ਵਜਾਉਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਅਤੇ ਸਸਤੀ ਸੋਹਰਤ ਖਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਹੀਰਾਂ, ਸੱਸੀਆਂ, ਸਹਿਬਾਂ, ਸੋਹਣੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ। ਗੁਰਮੀਤ ਬਾਵਾ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ, ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੇ ਮਾਂਵਾਂ ਧੀਆਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਸਹੇਲੀਆਂ ਵਾਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਣਾਇਆ “ਮਾਂਵਾਂ ਤੇ ਧੀਆਂ ਰੱਲ ਬੈਠੀਆਂ ਨੀਂ ਮਾਏਂ” ਪਰ ਅਜੋਕੀ ਗਾਇਕੀ ਜਿੱਥੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਫੱਫੇਕੁੱਟਣੀ/ਪਾਪਣ/ਧੀ ਦੀ ਵੈਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਧੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਸ਼ੂਕ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਗਾਇਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮਾਸ਼ੂਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੈਣ, ਮਾਂ ਜਾਂ ਧੀ ਨਹੀਂ। ਕਿੱਧਰ ਗਿਆ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਉਹ ‘ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ’ ਜਿਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਹੇਠ ਕਦੇ ਐਸੀ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਕਲਪਣਾ ਸੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੋਣੀ? ਜੇ ਕਿਤੇ ਅੱਜ ਤੂੰਬੇ ਦੀ ਤਾਰ ਵਾਲਾ ਉਹ ਬਾਪੂ ਮੁੜ ਆਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਵੀ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਝੁੱਕ ਜਾਵੇ ਕਿ ਮੈਂ ਵੀ ਇਸੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਤੋਰੀ ਇਸ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵਾਰਿਸ ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ? ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਸ਼ੋਹਰਤ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਵੱਸ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂਵਾਂ/ਧੀਆਂ/ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਾਅ ਦੇ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਗਾਇਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਪਾਉਣ ਖਾਤਰ ਬਾਪੂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ, ਬੇਬੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ, ਕਨੇਡਾ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਕਮਾਈ ਪਾਣੀ ਵਾਂਗ ਰੋੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਧ ਨੰਗੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਚ, ਗੰਦੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਗਾਣੇ, ਬੇਹੁਦਾ ਕਪੜੇ ਤੇ ਬਾਂਦਰਾਂ/ਭੇਡਾਂ/ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਰਗੇ ਵਾਲ ਬਣਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਪੱਗ ਨੂੰ ਸਿਰੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਪਰਾਂ ਧਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸ਼ਹੋਰਤ ਖਾਤਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਖਸ਼ ਰਹੇ। ਨਾ ਹੀ ਧਰਮ ਨੂੰ, ਨਾ ਹੀ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਨੂੰ, ਨਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਨੂੰ, ਨਾ ਆਪਣੀਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਨੂੰ, ਨਾ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ, ਨਾ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਖੁਦ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ। ਅੱਲਾ ਖੈ਼ਰ ਕਰੇ ਜੇ ਕਿਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਡਾਂਗ ਫੜੀ ਉਹ ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ ਮੁੜ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਨੇ ਕਦੀ ਗਾਇਆ ਸੀ ‘ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਤੇਰੀ ਲੀਲ੍ਹਾ ਨਿਆਰੀ ਏ, ਰੀਝਾਂ ਲਾ-ਲਾ ਵੇਹੰਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਰੀ ਏ’ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ‘ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ’ ਦੇ ਪਾਸੇ ਸੇਕ ਦੇਵੇ ਤੇ ਕਹੇ, “ਉਏ ਕੰਜਰੋ..., ਜਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਬਾਣੀ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸੂਫ਼ੀ ਫਕੀਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਜਿਊਣ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਨੇ, ਜਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸੂਰਮਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋਸ਼ ਦਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀਆਂ ਲੋਰੀਆਂ ਦੇ ਕੇ ਸੁਵਾਉਂਦੀ ਏ, ਜਿਸ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਾਡਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਸਾਡਾ ਵਿਰਸਾ, ਸਾਡੀ ਅਣਖ਼, ਸਾਡੀ ਗੈ਼ਰਤ ਨਿੱਘ ਮਾਣ ਰਹੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਰਹੇ ਹੋ।” “ਠਹਿਰੋ..., ਮੈਂ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਿੱਦਾਂ ਕਰੀਦਾ ਹੈ? ਉਏ ਕੰਜਰੋ..., ਕੁੱਝ ਤਾਂ ਸ਼ਰਮ ਕਰੋ। ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨਾ ਖਾਓ। ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਵੇਚੋ। ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸੌਦਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਕਾਰੇ ਤੋਂ ਵਾਸਾ ਵੱਟ ਲਵੋ, ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਨਾ ਸੁਧਰੇ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਮੁਆਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੀਆਂ..., ਕਦੇ ਮੁਆਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੀਆਂ।” |