ਲੰਘੇ ਐਤਵਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਮਿਲਵਾਕੀ (ਵਿਸਕੌਂਸਨ) ਦੇ ਕਰੀਕ-ਓਕ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਦਰ ਇਕ ਗੋਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਲੋਂ ਅੰਧਾਧੁੰਦ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਕੇ ਛੇ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕਰ ਦੇਣ ਦੀ ਵਹਿਸ਼ੀਆਨਾ ਵਾਰਦਾਤ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਦੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਗੋਰੇ ਵਲੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਕਾਤਲਾਨਾ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦੇਣ ਦੀ ਇਹ ਕੋਈ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਅੰਦਰ, ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗੋਰੇ ਨਸਲੀ ਗਰੋਹਾਂ ਹੱਥੋਂ ਝੱਲਣੇ ਪਏ ਘਿਨਾਉਣੇ ਕਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਂਭੇ ਛੱਡ ਦੇਈਏ, ਤਾਂ ਨੇੜੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅੰਦਰ ਹੀ, 9/11 ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਸਲੀ ਹਮਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਅਜਾਈਂ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਵਾਰਦਾਤ ਪਹਿਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਅਹਿਮ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਜੋ ਵੀ ਕਾਤਲਾਨਾ ਵਾਰ ਹੋਏ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮ-ਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਜਾਂ ਰਾਹ-ਖੈੜੇ ਜਾਂਦੇ ‘ਕੱਲੇ ਕਹਿਰੇ ਸਿੱਖ ਉਤੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਘੁਸ ਕੇ, ਕਾਤਲਾਨਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਹ ਅਜੋਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅੰਦਰ ਵਾਪਰੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰਦਾਤ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ‘ਹੇਟ ਕਰਾਈਮ’ ਦੀ ਆਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਹ ਕਿ ਇਹ ਹਮਲੇ ਕਿਸੇ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਜਾਂ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਜਾਂ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ 9/11 ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਇਕ ਖਾਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਨੋ-ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਉਪਜ ਮੰਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਇਕ ਵਰਗ ਦੇ ਮਨਾਂ ਅੰਦਰ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅੰਨ੍ਹੀ ਨਫਰਤ ਤੇ ਨਸਲੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਕੁੱਝ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਕਦਰ ਅਸਥਿਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਵੀ ਨਸਲੀ ਝੱਲ ਉਠ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮਨੋ-ਭਾਵਾਂ ਦੇ ਵਕਤੀ ਵੇਗ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਖ਼ੂਨੀ ਕਾਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ-ਜੁਲਦੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਅਜਿਹੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਨਸਲੀ ਨਫਰਤ ਦਾ ਆਮ ਹੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਆਮ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਰਹੀ, ਤੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਮਿਲਵਾਕੀ ਵਿਖੇ ਵਾਪਰੀ ਖ਼ੂਨੀ ਵਾਰਦਾਤ ‘ਹੇਟ ਕਰਾਈਮ’ ਦੀ ਇਸ ਆਮ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ, ਕਿ ਇਹ ਖ਼ੂਨੀ ਕਾਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਗੋਰਾ ਕੋਈ ਮੁੰਡਾ-ਖੁੰਡਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਚਾਲੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਪੱਕੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ। ਦੂਜੀ ਗੱਲ, ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਕਾਰਾ ਕਿਸੇ ਵਕਤੀ ਗੁੱਸੇ ਜਾਂ ਭੜਕਾਹਟ ਦੇ ਅਸਰ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਜੋ ਕਰਤੂਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਨਸਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਗੋਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅੰਦਰਲਾ ਇਕ ਵਰਗ, ਜੀਹਦੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਵੇਂ ਨਿਗੂਣੀ ਹੀ ਹੈ, ਨਸਲੀ-ਊਚ ਨੀਚਤਾ ਦੀ ਸੌੜੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ (ਸੁਪਰੲਮਅਚਸਿਮ) ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਗ ਗੋਰੀ ਨਸਲ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਅੱਵਲ ਅਥਵਾ ਉਤਮ ਨਸਲ ਮੰਨ ਕੇ ਚਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨਤਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਜਨੂੰਨੀ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਇਸ ਅੰਦਰ ਹੋਰਨਾਂ ਨਸਲੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਲਿਆਂ, ਯਹੂਦੀਆਂ, ਅਰਬਾਂ ਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਤਿੱਖੀ ਨਸਲੀ ਨਫਰਤ ਤੇ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਨਮ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੱਟੜ ਜਨੂੰਨੀ ਵਰਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਗੈਰ’ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਵੇਖ ਨਹੀਂ ਸੁਖਾਉਂਦਾ। ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਦੁਸ਼ਮਣ’ ਗਰਦਾਨਕੇ ਇਥੋਂ ਦਰਬਦਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸੋਚ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਚਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਕ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਤਵ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਅੰਦਰ ਖੌਫ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮਿਲਵਾਕੀ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਦਰ ਵਾਪਰੀ ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਸੰਦਰਭ ਤੇ ਚੌਖਟੇ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਵੇਖਣ ਤੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਤੇ ਸੁਘੜ ਰਣਨੀਤੀ ਤੇ ਯੋਜਨਾ ਅਪਣਾ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰਲੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਸਥਿਤੀ ਉਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤਹੱਮਲ ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਹਮਲੇ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਉਚੇਚਾ ਯਤਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਜੋ ਨਸਲੀ ਵਾਰ ਹੋਏ, ਉਹ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਮਝ ਲੈਣ ਦੇ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚੋਂ ਹੋਏ ਮੰਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਦਰਸਾਉਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੇ ਵਾਜਿਬ ਬਣਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਮੌਜੂਦਾ ਹਮਲਾ ਕਿਸੇ ਪਛਾਣ ਦੇ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਇਕ ਅੱਤ ਦਰਜੇ ਦੀ ਸੌੜੀ ਤੇ ਨਸਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਉਪਜ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਸਿੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਅੱਡਰੀ ਪਛਾਣ ਦਰਸਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ, ਉਭਰਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਨਸਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੇ ਅਮਲੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਕਾਰਜ ਦਰਪੇਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਸੌੜੀ ਤੇ ਜਨੂੰਨੀ ਨਸਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਬੁਨਿਆਦਾਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨ, ਤੇ ਨਾਲੋ-ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਵੀ ਭਾਰੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਨਸਲੀ ਊਚ-ਨੀਚ (ਭੋਿ-ਰਅਚਸਿਮ) ਦੇ ਸਿਧਾਤ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਜਨਮ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਫਲਸਫੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਸਲੀ ਊਚ-ਨੀਚ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਆਸਰੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵਰਗ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਆਪਣਾ ਉਚੇਚਾ ਦਰਜਾ ਤੇ ਗਲਬਾ ਸਲਾਮਤ ਰੱਖਿਆ। ਸਤਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਅੰਦਰ ਜਦੋਂ ਯੂਰਪੀ ਕੌਮਾਂ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਦਾਨਸ਼ਵਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਫਲਸਫੇ ਤੇ ਇਸ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਉਸਰੇ ਪੁਖਤਾ ਸਮਾਜੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਦੰਗ ਰਹਿ ਗਏ ਸਨ। ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਧੀਨਗੀ ਹੇਠ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸਲੀ ਊਚ-ਨੀਚਤਾ ਦਾ ਫਲਸਫਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉਪਯੋਗੀ ਜਾਪਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵਰਗ ਦੀ ਰੀਸ ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰੀਆ ਨਸਲ ਦੀ ਉਤਮਤਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਜੈ ਜੈ ਕਾਰ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਮੁਖਤਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਦਲੀਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਜਰਮਨੀ ਅੰਦਰ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੇਹੱਦ ਮਕਬੂਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵਰਗ ਨੂੰ ‘ਆਪਣੇ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜੇ ਚਚੇਰੇ’ ਭਰਾ ਕਹਿਕੇ ਗਲੇ ਲਗਾਇਆ। ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਅੰਦਰ ਸਿਰਜੇ ਗਏ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਕੌੜੀ ਫਸਲ, ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦਹਾਕੇ ਅੰਦਰ ਨਾਜ਼ੀਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਰਗਟ ਹੋਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਨਸਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਿਲਵਾਕੀ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਦਰ ਖੂਨੀ ਵਰਤਾਰਾ ਵਰਤਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹਤਿਆਰਾ ਮਾਈਕਲ ਪੇਜ, ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰ ਜੜ੍ਹਾਂ ਫੜ ਰਹੀ ਇਸੇ ਨਵ-ਨਾਜ਼ੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਹੀ ਮੁਰੀਦ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈਆਂ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀਆਂ ਕਰਕੇ, ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਇਹ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਜਰਮਨੀ ਵਾਂਗੂੰ ਰੁੱਖੇ ਤੇ ਕੁੱਢਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਰਗਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਉਥੇ ਇਸ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਨਰਮ ਤੇ ਲੁਕਵਾਂ ਅੰਦਾਜ਼ ਅਪਣਾਇਆ। ਇਸ ਨੇ ‘ਧਰਮ-ਨਿਰਲੇਪ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ’ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ-ਪਾਊ ਲਿਵਾਸ ਪਹਿਣ ਲਿਆ। ਸਿੱਖ ਇਸ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪੀੜਤ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਘਰ ਤੇ ਵਤਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਘਿਨਾਉਣੀ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਵਸਿਆ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਸਮਝ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਤਾਜ਼ਾ ਘਟਨਾ-ਕ੍ਰਮ ਨੇ ਇਹ ਦਰਸਾ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦੀ ਫਲਸਫੇ ਦੀ ਮਾਰ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਫੈਲਵੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਪਰ-ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਗੋਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਨਸਲੀ ਊਚ-ਨੀਚ ਦੇ ਇਸ ਫਲਸਫੇ ਦੇ ਹਰ ਰੂਪ ਤੇ ਹਰਬੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੂਝ-ਸਿਆਣਪ ਤੇ ਦੀਦਾ-ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅੰਦਰਲੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਲੋੜ ਆਪਣੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਏਕਤਾ ਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਨਵੀਂ ਬਲਾ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਸ ਵਿਚ ਬੇਲੋੜੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿਚ ਉਲਝਣ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਧੜੇਬੰਦੀ ਤੇ ਬੇਇਤਫਾਕੀ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਸਲੀ ਊਚ-ਨੀਚ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਨੂੰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਭਾਂਜ ਦੇਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਬਰਾਬਰੀ ਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਭਾਰਨ ਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਨ ਦੇ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

(ਸੰਪਾਦਕੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਟਾਈਮਜ਼)