ਛੋਡਹਿ ਅੰਨੁ ਕਰਹਿ ਪਾਖੰਡ ॥
Shhoddehi Ann Karehi Paakhandd ||
छोडहि अंनु करहि पाखंड ॥
One who discards this grain, is practicing hypocrisy.

ਨਾ ਸੋਹਾਗਨਿ ਨਾ ਓਹਿ ਰੰਡ ॥
Naa Sohaagan Naa Ouhi Randd ||
ना सोहागनि ना ओहि रंड ॥
She is neither a happy soul-bride, nor a widow.


ਜਗ ਮਹਿ ਬਕਤੇ ਦੂਧਾਧਾਰੀ ॥
Jag Mehi Bakathae Dhoodhhaadhhaaree ||
जग महि बकते दूधाधारी ॥
Those who claim in this world that they live on milk alone,


ਗੁਪਤੀ ਖਾਵਹਿ ਵਟਿਕਾ ਸਾਰੀ ॥੩॥
Gupathee Khaavehi Vattikaa Saaree ||3||
गुपती खावहि वटिका सारी ॥३॥
Secretly eat whole loads of food. ||3||


ਅੰਨੈ ਬਿਨਾ ਨ ਹੋਇ ਸੁਕਾਲੁ ॥
Annai Binaa N Hoe Sukaal ||
अंनै बिना न होइ सुकालु ॥
Without this grain, time does not pass in peace.



ਤਜਿਐ ਅੰਨਿ ਨ ਮਿਲੈ ਗੁਪਾਲੁ ॥
Thajiai Ann N Milai Gupaal ||
तजिऐ अंनि न मिलै गुपालु ॥
Forsaking this grain, one does not meet the Lord of the World.

(One who discards this grain, is practicing hypocrisy. She is neither a happy soul-bride, nor a widow. Those who claim in this world that they live on milk alone, secretly eat whole loads of food. ||3|| Without this grain, time does not pass in peace. Forsaking this grain, one does not meet the Lord of the World. (Guru Granth Sahib Ji, Ang 873)




ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਹਮ ਐਸੇ ਜਾਨਿਆ ॥
Kahu Kabeer Ham Aisae Jaaniaa ||
कहु कबीर हम ऐसे जानिआ ॥
Says Kabeer, this I know:


ਧੰਨੁ ਅਨਾਦਿ ਠਾਕੁਰ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥੪॥੮॥੧੧॥
Dhhann Anaadh Thaakur Man Maaniaa ||4||8||11||
धंनु अनादि ठाकुर मनु मानिआ ॥४॥८॥११॥
Blessed is that grain, which brings faith in the Lord and Master to the mind. ||4||8||11||


ਤੀਰਥ ਵਰਤ ਸੁਚਿ ਸੰਜਮੁ ਨਾਹੀ ਕਰਮੁ ਧਰਮੁ ਨਹੀ ਪੂਜਾ ॥
तीरथ वरत सुचि संजमु नाही करमु धरमु नही पूजा ॥
Ŧirath varaṯ sucẖ sanjam nāhī karam ḏẖaram nahī pūjā.
Pilgrimages, fasts, purification and self-discipline are of no use, nor are rituals, religious ceremonies or empty worship.


ਨਾਨਕ ਭਾਇ ਭਗਤਿ ਨਿਸਤਾਰਾ ਦੁਬਿਧਾ ਵਿਆਪੈ ਦੂਜਾ ॥੨॥
नानक भाइ भगति निसतारा दुबिधा विआपै दूजा ॥२॥
Nānak bẖā▫e bẖagaṯ nisṯārā ḏubiḏẖā vi▫āpai ḏūjā. ||2||
O Nanak, emancipation comes only by loving devotional worship; through duality, people are engrossed in duality. ||2||


ਹਠੁ ਨਿਗ੍ਰਹੁ ਕਰਿ ਕਾਇਆ ਛੀਜੈ ॥
हठु निग्रहु करि काइआ छीजै ॥
Haṯẖ nigarahu kar kā▫i▫ā cẖẖījai.
Practicing restraint by Hatha Yoga, the body wears away.
ਵਰਤੁ ਤਪਨੁ ਕਰਿ ਮਨੁ ਨਹੀ ਭੀਜੈ ॥
वरतु तपनु करि मनु नही भीजै ॥
varaṯ ṯapan kar man nahī bẖījai.
The mind is not softened by fasting or austerities.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਅਵਰੁ ਨ ਪੂਜੈ ॥੧॥
राम नाम सरि अवरु न पूजै ॥१॥
Rām nām sar avar na pūjai. ||1||
Nothing else is equal to worship of the Lord's Name. ||1||
ਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਮਨਾ ਹਰਿ ਜਨ ਸੰਗੁ ਕੀਜੈ ॥
गुरु सेवि मना हरि जन संगु कीजै ॥
Gur sev manā har jan sang kījai.
Serve the Guru, O mind, and associate with the humble servants of the Lord.



(Guru Granth Sahib Ji, Ang 1136)
ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ ੫ ॥
भैरउ महला ५ ॥
Bẖairo mėhlā 5.
Bhairao, Fifth Mehl:
ਵਰਤ ਨ ਰਹਉ ਨ ਮਹ ਰਮਦਾਨਾ ॥
वरत न रहउ न मह रमदाना ॥
varaṯ na raha▫o na mah ramḏānā.
I do not keep fasts, nor do I observe the month of Ramadaan.
ਤਿਸੁ ਸੇਵੀ ਜੋ ਰਖੈ ਨਿਦਾਨਾ ॥੧॥
तिसु सेवी जो रखै निदाना ॥१॥
Ŧis sevī jo rakẖai niḏānā. ||1||
I serve only the One, who will protect me in the end. ||1||
ਏਕੁ ਗੁਸਾਈ ਅਲਹੁ ਮੇਰਾ ॥
एकु गुसाई अलहु मेरा ॥
Ėk gusā▫ī alhu merā.
The One Lord, the Lord of the World, is my God Allah.
ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਦੁਹਾਂ ਨੇਬੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
हिंदू तुरक दुहां नेबेरा ॥१॥ रहाउ ॥
Hinḏū ṯurak ḏuhāʼn neberā. ||1|| rahā▫o.
He administers justice to both Hindus and Muslims. ||1||Pause||
ਹਜ ਕਾਬੈ ਜਾਉ ਨ ਤੀਰਥ ਪੂਜਾ ॥
हज काबै जाउ न तीरथ पूजा ॥
Haj kābai jā▫o na ṯirath pūjā.
I do not make pilgrimages to Mecca, nor do I worship at Hindu sacred shrines.
ਏਕੋ ਸੇਵੀ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ ॥੨॥
एको सेवी अवरु न दूजा ॥२॥
Ėko sevī avar na ḏūjā. ||2||
I serve the One Lord, and not any other. ||2||
ਪੂਜਾ ਕਰਉ ਨ ਨਿਵਾਜ ਗੁਜਾਰਉ ॥
पूजा करउ न निवाज गुजारउ ॥
Pūjā kara▫o na nivāj gujāra▫o.
I do not perform Hindu worship services, nor do I offer the Muslim prayers.
ਏਕ ਨਿਰੰਕਾਰ ਲੇ ਰਿਦੈ ਨਮਸਕਾਰਉ ॥੩॥
एक निरंकार ले रिदै नमसकारउ ॥३॥
Ėk nirankār le riḏai namaskāra▫o. ||3||
I have taken the One Formless Lord into my heart; I humbly worship Him there. ||3||
ਨਾ ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ॥
ना हम हिंदू न मुसलमान ॥
Nā ham hinḏū na musalmān.
I am not a Hindu, nor am I a Muslim.
ਅਲਹ ਰਾਮ ਕੇ ਪਿੰਡੁ ਪਰਾਨ ॥੪॥
अलह राम के पिंडु परान ॥४॥
Alah rām ke pind parān. ||4||
My body and breath of life belong to Allah - to Raam - the God of both. ||4||
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਕੀਆ ਵਖਾਨਾ ॥
कहु कबीर इहु कीआ वखाना ॥
Kaho Kabīr ih kī▫ā vakẖānā.
Says Kabeer, this is what I say:
ਗੁਰ ਪੀਰ ਮਿਲਿ ਖੁਦਿ ਖਸਮੁ ਪਛਾਨਾ ॥੫॥੩॥
गुर पीर मिलि खुदि खसमु पछाना ॥५॥३॥
Gur pīr mil kẖuḏ kẖasam pacẖẖānā. ||5||3||
meeting with the Guru, my Spiritual Teacher, I realize God, my Lord and Master. ||5||3||


ਪੂਜਾ ਵਰਤ ਉਪਾਰਣੇ ਵਰ ਸਰਾਪ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ਕਤਿ ਲਵੇਰੇ॥
ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਗ੝ਰ ਸ਼ਬਦ ਵਿਣ ਥਾਉਂ ਨ ਪਾਇਣ ਭਲੇ ਭਲੇਰੇ॥

Fasting on Ekadashi, adoration of Thakurs (stones) one remains away from Hari engaged in the Maya and omens. Without the Guru’s word in the company of Saints one does not get refuge no matter how good one looks. (Bhai Gurdas Ji, Vaar 7)



ਸਿੱਖ ਇਹ ਬਰਤ ਰੱਖੇ - ਅੱਖੀਆਂ ਕਰ ਪਰਇਸਤ੝ਰੀ ਨਾ ਦੇਖੇ, ਜਿਹਵਾ ਕਰ ਮਿਥਯਾ ਨਾ ਬੋਲੇ, ਪੈਰਾਂ ਕਰ ਬ੝ਰੇ ਕਰਮ ਨੂੰ ਨ ਧਾਝ ।
A Sikh should keep fast of this nature – Do not covet another’s woman, with you tongue do not tell lie and do not take your feet towards bad actions.


Sikhism does not regard fasting as religiously meritorious. God has given us the human body - the temple of the soul - which has to be nourished and cared for. Fasting as an austerity, as a ritual, as a mortification of the body by means of wilful hunger is forbidden in Sikhism. Guru Nanak says: "Penance, fasting, austerity and alms-giving are inferior to 'The Truth'; right action is superior to all."