eh appa vekhi hoyi eh :won:

novel bahut sohna aa eh :okk:

novel bahut sohna aa eh :okk:

novel online hega? _link please :)

Haye bhotsohna likheya wa ji .
Pta bhi ni lga kd parhna shuru kita te kd lhtm ho geya :) nd yeah aj kal kach de glass tuttan nal jda fark penda lokka nu dil tuttan a ni ina hunda :(

:D: aho bai.. Story ghaint honi chaidi jhri mrji howe

join me if you like writing punjabi fiction....

ਵਿਚਿੱਤਰਵਾਦ ਸਾਹਿਤ ਇੱਕ ਸੱਜਰਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਜਿਹੜਾ ਮੈਂ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਇਸ ਨਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਆਸਾ ਦੇਣ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਅਦਬਾਂ ਨਾਲ਼ ਖੜ੍ਹਣ ਲਈ। ਸਾਡਾ ਸਾਹਿਤ ਨੇ ਸੌਂ ਸਾਲ਼ ਲਈ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਜੱਗ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਅਡਿੱਠ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰਾਣੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਤੇ ਬੇਇਲਮ ਪ੍ਰੈਫੇਸਰਾਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਸਾਹਿਤ ਬਿਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਪੈਸੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਅਮੀਰ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਲੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਮਤਰ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹ ਵਾਹ ਕਰਦੇ ਨੇ ਅਤੇ ਢੂਹੀਆਂ ਤੇ ਥਪੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਨੇ! ਪਰ ਸੱਚ ਹੈ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਜਵਾਨ ਬਹੁਤਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਕਾਤੋਂ ਪੜ੍ਹੇ ਜਦ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਜਾਂ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਤੋਂ ਹੀਣ ਹੈ?
ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਸਿਨੀਮਾ, ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਕੰਪਯੂਤਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਭਿੜਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਨਵੀਂ ਸ਼ੈਲੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਖਾਸ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਤਲਬੇ ਨਾਲ਼ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਕੇ ਪਤਾ ਲਿਆ ਕਿ aੁਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ "ਬੋਰਿੰਗ" ਲੱਗਦੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਜਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਹਿਸ਼ੂਰ ਫਿਲਮਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਨੇ। ਇਹੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ਼ ਮੈਂ ਫੈਸਬੁੱਕ ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚਾਲ਼ੀਆਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹੇਠ ਲੋਕ ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਹੀ ਭਾਲਦੇ ਨੇ, ਜਿਹੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਮਿਲੇ।
ਸੋ ਅੱਠ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ "ਨੀਲਾ ਨੂਰ" ਲਿੱਖ ਕੇ ਯੂ ਕੇ'ਚ ਛਾਪਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ "ਭਰਿੰਡ" ਛਾਪੀ ਗਈ ਲਾਹੋਰ ਬੁੱਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਰਹੀ। ਇਹ ਸੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਿਚਿੱਤਰਵਾਦ ਲਹਿਰ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਨਮੂਨਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ "ਓ" ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ, ਇੱਕ ਅਣੋਖੀ ਕਹਾਣੀ ਜਿਸ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਜਾਂ ਫਰਾਂਸੀਸ਼ੀ ਜਾਂ ਐਸਪਾਂਨੀਅਲ ਦੇ ਸਾਹਿਤਾਂ ਵਰਗਿਆਂ ਅਫਸਾਨੇ ਹਨ। ਗੋਰੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ " ਸਾਇੰਸ ਫਿਲਸ਼ਨ, ਜਾਂ ਮੈਜੀਕਲ ਰੀਅਲਇਸਮ ਆਖਦੇ ਨੇ। ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਲੇਬਲ ਲਾਉਣ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਤਾਈ ਮੈਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਨਾਂਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਵਿਚਿੱਤਰਵਾਦ। ਜਿਹੜਿਆਂ ਨੇ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਪਸੰਦ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਟੈਕਨੀਕ ਵਰਤੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਸਮਝਲੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਇਸ ਨਵੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਨੇ। ਵੈਸੇ ਇਸ ਦਾ ਜਨਮ ਬਰਤਾਨੀਆ'ਚ ਹੀ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਖਾਸ ਮੈਂਬਰ ਵਾਇਲਤੀਏ ਨੇ, ਬਾਗ਼ੀ ਬੱਤੀ ਦੇ ਸਦੱਸ। ਪਰ ਕੱਲੇ ਵਾਇਲੈਤ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਇੱਦਾਂ ਲਿਖੋਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਚਿੱਤਰਵਾਦ ਲਿਖਾਰੀ ਆਖ ਸਕਦੇ ਨੇ।
ਵਿਚਿੱਤਰਵਾਦ ਦੇ ਵੀ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੇ। ਗੋਥਿਕਾ ( ਓ ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ), ਪਰਾਕਰਮੀ ( ਸਮੁਰਾਈ ਅਤੇ ਗੁੰਡਾ) ਜਾਂ ਵਿਗਿਆਨਕ (ਸਮੁਰਾਈ ਅਤੇ ਭਰਿੰਡ)। ਇਹ ਹੈ ਪਹਿਲੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ। ਦੂਜੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਪੱਛਮੀ ਜੰਮਪਲ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਘੁੰਮ ਘਮਾਕੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਾਂਗਰ ਵਰਤਦੇ ਨੇ ਸੋ ਆਮ ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਗਲਤ ਜਾਂ ਅਣੋਖੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗੈਰਮਾ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਹੀ ਕਰਕੇ ਵਿਚਿੱਤਰਵਾਦ ਦੇ ਸਿਰਜਣ ਨੇ ਜਾਣ ਬੁੱਝਕੇ ਵਾਕ ਬਦਲ ਕੇ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਗੈਰਮਰ ਨੂੰ ਕਰ ਕੇ ਨਵੀਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਰ ਦੇ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ ਪੈਂਣੀ, ਪਰ ਸੱਚ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਟੋਪ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਾਕ ਵੀ ਆਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੇ! ਗੱਲ ਹੈ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਅਨੁਭਵ ਦਿਓ!
ਸ਼ੋ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰਨੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਇੱਥੇਂ ਜਾਂ ਬਾਗ਼ੀ ਬੱਤੀ ਵਾਲੇ ਪੈਜ ਤੇ ਸ਼ੋਕੇਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇਮ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋਂ!
ਯਾਦ ਰੱਖੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿਸ਼ਹੂਰ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਹਰ ਅਸੂਲ ਭਾਸ਼ਾਂ ਦਾ ਤੋੜਿਆ ਹੈ!

.ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਸਾਹਿਤ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅੰਦਾਜ਼
ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਲਿੱਖੋਂ।ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਦਾ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਲਿੱਖੋਂ, ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ, ਰੂਸ, ਫਰਾਂਸੀਸੀ, ਜਪਾਨੀ, ਐਸਪੀਓਲ ਸਾਹਿਤਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀਹ ਵਰ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਨਿਰਖ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਹਾਲੇ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਤਰੀਕੇ, ( ਹਰ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰ) ਉਸ ਹੀ ਥਾਂ ਹੀ ਖੜ੍ਹਾਂ ਹੈ, ਜਦ ਗੋਰਿਆਂ ਦੀ ਰੀਸ'ਚ ਰੋਮਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੱਲੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਾਵਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ, ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੁਨੀਆ ਤਾਂ ਗਾਹਾਂ ਤੁਰ ਪਈ ਅਦਬ ਦੇ ਹੁਨਰ ਵਿੱਚ, ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਲੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵੀ ਉਸ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ'ਚ ਸਿੱਖਾ ਰਹੇ ਨੇ ਅਤੇ ਖ਼ੁਦ ਉਸ ਬਿਹੇ ਟੈਕਨੀਕ ਵਰਤ ਰਹੇ ਨੇ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਖਿਆਲਾਂ ਜਾਂ ਅਸੂਲਾਂ ਵਾਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ। ਓਹ ਤਾਂ ਹਰ ਲਿਖਾਰੀ ਆਵਾਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਲਿਖੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਹੱਕ ਬਣਦਾ ਇੰਝ ਕਰਨਾ। ਪਰ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਤਾਂ ਉਸ ਹੀ ਥਾਈ ਟਿਕਇਆ ਹੈ। ਹਰ ਕੌਮ ਜਿਸਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਲ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਨੇ ਨੋਬਲ ਪਰਾਈਜ਼ ਜਿੱਤ ਲਈ ਹੈ, ਨੇ ਜਾਨ ਬੁੱਝ ਕੇ ਆਵਦੀ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਅਨਿਯਮਿਤ ਰਾਹ ਤੁਰ ਕੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਈ "ਵਾਦ" ਆਏ ਗਏ ਨੇ ਹਰ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੇ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਨੇ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਆਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਪਲੇ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕੇ, ਪਰ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਕਰ ਗਏ। ਆਮ ਚੀਜ਼ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਅਮੀਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਾਕ ਪਲੇ ਪੈਂਦਾ, ਫਿਰ ਕਲਾ ਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਆਮ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀ ਗੱਲ ਹੈ।
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਤਾਂ ਟੀਵੀ , ਸਿਨੀਮਾ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਕਰਕੇ ਕਿੰਨ੍ਹੇ ਪੜ੍ਹਨਾ? ਕਿਸ ਦੇ ਲੇਖ ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ? ਤਾਜ਼ੀ ਚੀਜ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰ ਸਕਦੀ, ਪਰ ਰੀਤਾਂ ਰਿਵਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਲਿਖੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਤੋਂ ਖਿੱਚ ਸਕਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਹੜਾ ਜਾਦੂ ਉਸ ਚਿਲਮਨ ਤੇ ਹੈ ਸਫਿਆਂ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੱਲੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਨਵੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਮਤਲਬ ਉਹ ਫਿਲਮਾਂ ਵਰਗੀ; ਪਰ ਵਾਕ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਏ। ਅਸੀਂ ਹੁਣ ੨੦੧੫'ਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਜੋ ਪੱਛਮ'ਚ ੧੯੧੫'ਚ ਜੇਮਜ਼ ਜੋਇਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹਾਲੇ ਤੀਕਰ ਕੋਈ ਕਰਦਾ ਨਹੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ। ਜੇ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਟੀਚਰ ਦੇ ਹੱਥ ਉਸ ਜੋਇਸ ਦੇ ਪਰਚੇ ਹੱਥ ਆ ਜਾਵਨ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਫੈਲ ਕਰ ਦੇਣਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਸੰਗਿਆ, ਹਰ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਗਲਤ ਥਾਂ ਤੇ ਹੈ। ਪਰ ਉਸਦੇ ਵਾਕ ਲੰਬੇ ਚੜ੍ਹੇ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਨੇ। ਘਤ ਤੋਂ ਘਤ ਆਮ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਪੜ੍ਹਨੇ ਪੈਂਦੇ ਨੇ। ਆਮ ਅਣਪੜ੍ਹੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸ਼ਬਦੀ ਪਛਾਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣੀ। ਪਰ ਜੋਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਨੇ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਫੜ੍ਹ ਲੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਜੋਨ ਬੈਂਵਲ ਵੀ ਇਸ ਤਰਾਂ ਲਿੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਵੇਲੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਮਹਾਨ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦਾ ਬਾਪ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ: Venice. Forty years ago, more. It is wintertime and La Serenissima’s vaunted charms are all crazed over by the cold. ਹੁਣ ਜੇ ਇਹੀ ਵਾਕ ਆਮ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ'ਚ ਲਿਖਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਇੰਝ ਜਾਵੇਗਾ… It was wintertime, about forty years ago or perhaps much longer than that when I was in Venice, La Serenissima’s vaunted charms were all crazed over by the cold. ਪਰ ਮੇਰੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਹੈ ਕੇਵਲ ਵੈਂਇਸ ਕਹਿ ਕੇ ਫਿਰ ਚਾਰੀ ਸਾਲਾਂ ਬਾਰੇ ਚਾਰ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਣ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਅਨੁਭਾਵ ਕਰਦਾ ਪਾਠਕ ਲਈ। ਇੰਝ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵਾਕ ਪਰਯਥਾਰਥਵਾਦ ਬਣਾਏ ਸਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਅਸਰ ਪਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਤੇ ਬਨਗਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਤੱਕ ਵੀ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਹਿੰਦੀ ਵੀ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਉਸਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ। ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਹਾਲੇ ਉੱਥੇਂ ਹੀ ਟਿਕੀ ਹੈ। ਲਿਖੀਰ ਦੇ ਫਕੀਰਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਟੀਵੀ, ਕੰਪਯੁਟਰ ਆਦਿ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਜੇ ਕੁੱਝ ਬਦਲਦਾ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿੱਧਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਾਂ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਪੜ੍ਹਨੇ ਚਾਹੁਂਦੇ ਨੇ? ਮੇਰੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਇਸ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋe ਸੀ ਨੀਲਾ ਨੂਰ ਨਾਲ਼, ਫਿਰ ਭਰਿੰਡ ਨਾਲ਼। ਇਸ ਲਈ ਬਾਗ਼ੀ ਬੱਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਸ਼ੈਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਰੂਪ ਮੇਰੇ ਹਰ ਲੇਖ'ਚ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇਂ ਮੈਂ ਬੈਂਵਲ ਵਾਂਗ ਵਾਕ ਮਰੋੜਦਾ, ਫਾਂਸੀਸੀ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਬੋਲੀ ਬਦਲਦਾ। ਗੱਲ ਹੈ ਆਦਮੀ ਤਾਂ ਨਾਵਲ ਤਾਈਂ ਚੱਕਦਾ, ਆਮੋਦ ਲੈਂਣ ਲਈ ਜਾਂ ਆਵਦੀ ਬੋਲੀ'ਚ ਕੁੱਝ ਸੁੰਦਰ ਭਾਲਣ ਲਈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਲੋੜ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੈ ਨਹੀਂ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹਣ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੇ।
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗਲਪ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸੱਜਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸਮਝੋਂ ਨਾਵਲ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਇੱਕ ਲੈਟਨ ਲਫ਼ਜ਼ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ "ਨਵਾਂ", ਤੇ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਇੰਗਲੈਂਡ'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਾਪੀਆਂ ਸਨ, ਨਵੀਂ ਚੀਜ਼ ਸੀ। ਰੋਮਨ ਨਾਂਅ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਹਰ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਵਕਤ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਨੇ ਕਹੀ ਵਾਰੀ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਹੀ ਵਕਤ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਏਨੀ ਬਦਲ ਗਈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੀ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਗੈਰ ਜ਼ੁਬਾਨ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇੰਝ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਨੇ ਅਤੇ ਬਦਲੂਗੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪਾਠਕ ਦੇ ਸੁਆਦ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਨੇ। ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਖਿਆਲ, ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਬਦਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਜੋ ਲਿਖਾਰੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਵੀ ਸਮਝਦੇ ਸੀ ਅਸਲੀਅਤ'ਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸੋ ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਦੇ ਵਿਹਾਜੂ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸੋਚ ਅਤੇ ਅਕਾਂਖਾ ਸਮਝਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਨੇ। ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤਾਂ ਸੱਚ ਮੁੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਰੂੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ। ਪਹਿਲੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿੱਖੇ ਨੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਪੱਤਾ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਬਿਹਤਰ ਨੇ। ਸਾਹਿਤ ਵੀ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੀ ਜਾਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ'ਚ ਸ਼ਾਹਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਜ਼ਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਲਵ ਸਟੋਰੀ, ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਜਾਂ ਇਬਰਤ ਵਾਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੇ। ਪਰਵਾਸੀ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਬਿਹੀ ਹੋ ਗਈ। ਕਿੰਨ੍ਹੀ ਵਾਰ ਤੁਸੀਂ ਰੋਈ ਜਾਣਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਛੱਡਿਆ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਆਏ? ਮੈਂ ਤਾਂ ਇੱਥੇਂ ਦਾ ਜਮਪਲ਼ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਇਸ ਦਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਰੂਸੀ'ਚ, ਫਰਾਂਸੀਸੀ'ਚ ਜਾਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ'ਚ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦਾ, ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ'ਚ ਕੀ ਰਖਿਆ ਹੈ?
ਸੋ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਪਾਠਕ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ?
ਕੁੱਝ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸੱਦ ਪੁੱਛ ਪੜ੍ਹਨੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਪਰ ਉਸ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਨੂੰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੁੱਰਤ ਮਜ਼ਮੂਨ ਨੇ। ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਇਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਨਾਨੀ ਪਾਠਕ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਸੱਚ ਹੈ ਆਦਮੂ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦਆਰੇ, ਜਾਂ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਇੱਜ਼ਤ, ਖਾਸ ਗ੍ਰਾਂਥੀ ਲੁਟਦਾ, ਪਰ ਲਿਖਾਰੀ ਤਾਂ ਸਿਰ ਮਾਰਦੇ ਨੇ ਜਾਂ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਭਚਾਰ ਹੁੰਦਾ, ਬੰਦਾ ਖ਼ੁਧ ਧੀ ਨਾਲ਼ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਸਾਡੇ ਲਿਖਾਰੀ ਸੱਚ ਦੱਸਣਾ ਡਰਦੇ ਨੇ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ। ਸੋ ਜੇ ਸੱਚ ਮੰਤੋ ਵਾਂਗਰ ਨਹੀਂ ਲਿੱਖ ਸਕਦੇ, ਆਪਨੂੰ ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਨਾ ਸਮਝੋਂ! ਮੈਂ ਇਸ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਲਹਿਰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਹੋਰ ਕੀ? ਕੁੱਝ ਪਾਠਕ ਸਾਇੰਸ ਫਿਕਸ਼ਨ ਭਾਲਦੇ ਨੇ, ਕੋਈ ਭੂਤ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕੋਈ ਦਹਿਸ਼ਤ ਕਥੇ ਭਾਲਦੇ ਨੇ। ਸੋ ਸਭ ਲਈ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕੁੱਝ ਲਿਖਿਆ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਮੇਰੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖ਼ੂਬ ਸਨਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਨੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਾਰੇ।
ਮੈਂ ਪਰਵਾਸੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਪਰ ਪੂਰੀ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ ਆ। ਮੇਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕਹੀ ਅਸਰ ਹੋ ਹਟੇ ਨੇ। ਉਪਬੋਲੀ ਤੇ ਖਾਸ ਫਰਕ। ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ, ਬੋਲਦੇ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਸਤਰ ਨਾਲ਼। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਐ ਪਰਚਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਮੈਂ ਨੇ। ਜਿੱਦਾਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਨੈਡਾ ਜਾਂ ਕਿ ਬਦਲਗੀ, ਐਸਪੀਓਲ ਅਤੇ ਪੋਰਟੁਗੀਜ਼ ਲੈਟਨ ਅਮੀਰਕਾ ਜਾਂ ਕਿ, ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਬਦਲ ਗਈ। ਹੋਰ ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਤਾਂ ਹੋਣਾ ਹੀ ਸੀ। ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਫਰਕ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਣਪੜ੍ਹ ਨੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੇ aਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਨੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਲਿਖਣ ਦੀ ਤਾਂ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਲਿੱਖ ਰਹੇ ਹੈ, ਪਰ ਅਪਣੇ ਉਪਬੋਲੀ'ਚ ਆਵਦੀ ਫਿਕਰਾ ਬੰਦੀ ਨਾਲ਼। ਸੋ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼ ਮੇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ'ਚ ਨੋਕਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਦਾ ਜਿਹੜੀ ਖਿਚਰੀ ਤੁਹਾਡੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਮਪਲ਼ ਬੱਣੇ ਰੋਜ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ਼ ਬੋਲਦੇ ਨੇ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਜਰਦੇ ਨੇ। ਸਮਝਲੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸਾਡਾ ਆਪਣਾ ਅਪਭਰੰਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਰੂਪ ਵੀ ਮੇਰੀ ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਤੇ ਅਸਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਸੋ ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਸਹੀ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ। ਸਹੀ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਜਿਹੜਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਅੱਗਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਤੇ ਹੈ।
ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਸਦ ਸਕਦੇ ( ਉਸਦਾ ਸਿਆਸੀ ਪੱਖ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਹੋ ਸਕਦਾ), ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਤੱਤ ਨੇ। ਉਹ ਹੈ ( ਮੇਰੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ਼):-
੧) ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਦਾ ਜੋੜ ਤੋੜ
੨) ਸਮਾਜ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾ ਦਾ ਅਸਰ, ਮਤਲਬ ਕਲਦਾਰ ਜਾਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਅਸਰ, ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਤੇ, ਰਹਿਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਤੇ ਜਾਂ ਸੋਚਾਂ ਤੇ।
੩) ਦੂਜੇ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਸਾਡੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਅਸਰ
੪) ਬੇਰਾਮ ਰਾਜ ਦਾ ਅਸਰ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਤ ਤੇ, ਕੌਮ ਤੇ ਜਾਂ ਇਸਤਰੀ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਤੇ।
੫) ਇਕੋਂ ਹੀ ਨਾਵਲ ਜਾਂ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਾਤਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਜਾਂ ਸੋਚਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਮੱਧਮ ਪੁਰਖ ਜਾਂ ਉੱਤਮ ਪੁਰਖ ਜਾਂ ਕਥਾਕਰ'ਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੇਂਸ ਵੀ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਵਕਤ ਵੀ ਅਤੇ ਕਾਂਡਾਂ ਦਾ ਕਰਮ ਵੀ।
੬) ਭਾਂਸ਼ਾ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਲਿਖਾਰੀ ਖੇਲ ਸਕਦਾ ਬੋਲੀ ਨਵੀਂ ਕਰਨ
੭) ਫਿਲਮੀ ਟੈਕਨੀਕ ਨੂੰ ਵਰਤਨਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵ੍ਹਾਉਣ।
ਮੈਂ ਆਵਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਨੀਲਾ ਨੂਰ, ਭਰਿੰਡ, ਘਰ ਵਾਪਸੀ, ਓ ਅਤੇ ਸਮੁਰਾਈ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ। ਨੀਲਾ ਨੂਰ ਉਤੇਜਕ ਕਹਾਣੀ ਸੀ; ਭੋਰਿੰਡ ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਨ, ਘਰ ਵਾਪਸੀ ਇੱਕ ਤਜਰਬਾ, ਓ ਇਕ ਗੋਥਿਕਾ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਮੁਰਾਈ ਵਿੱਚਤਰਵਾਦ ਵੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸ। ਹਰ ਵਾਰੀ ਕੇਵਲ ਪੰਜਾਬ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣਾ ਵੀ ਬੋਰਿੰਗ ਹੈ।
ਸੱਚ ਹੈ ਕੋਈ ਕਮਯਾਬ ਬੋਲੀ ਕਦੀ ਉਸ ਹੀ ਥਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਹੀ ਅਸੂਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਟਿਕੀ ਖੜ੍ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਅੱਜ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸ਼ਕੇਸਪੀਰ ਦੀਆਂ ਬੋਲਿਆਂ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਇਹ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਮੁੰਦੇ ਜੇ ਕੁੱਝ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਸਿਕ ਉਸਨੂੰ ਆਖਦੇ ਨੇ। ਮੇਰੇ ਜ਼ਮਾਨੇ'ਚ ਅਸੀਂ ਕੂਲ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਬੈਦ। ਪਰ ਜੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ੫੦ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੁਣੇ, ਮਤਲਬ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਬੀਮਾਰ, ਠੰਢਾ ਅਤੇ ਬੁਰਾ। ਜ਼ੁਬਾਨ ਬਦਲਦੀ ਹੈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਚਣ ਲਈ, ਲਾਗੂ ਰਹਿਣ ਲਈ। ਇਸ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਕੇਸਪੀਰ ਜਦ ਜਿਊਂਦਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਨਾਤਕ ਠੀਕ ਠੀਕ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਅਜੀਬ ਲਫ਼ਜ਼ ਆਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਤਕਾਰਾਂ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ੨੦੦ ਸਾਲ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੋਲੀ ਬਦਲ ਗਈ, ਜਿਹੜੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਤਕ ਚੇਤਾ ਭੁੱਲਾ ਦਿੱਤੇ ਸਮਾਜ ਨੇ। ਪਰ ਸ਼ਕੇਸਪੀਰ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਤੇ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਬੋਲੀ'ਚ ਆ ਖੜ੍ਹੇ। ਇਹ ਵੀ ਗੱਲ ਸੀ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਕੋਸ਼ ਬੋਲੀ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਐਚਾਨਕ ਸ਼ਕੇਸਪੀਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਕੋਈ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਾਮਯਾਬੀ ਹੈ ਜਦ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਜਿਊਂਦੇ ਨੇ। ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਯਾਦ ਰੱਖਦੀ ਜਿਹੜਾਂ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਅੱਲਗ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨਵੀਂ ਚੀਜ਼ ਕਰਦਾ। ਉਸਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਘੱਤ ਲੋਕ ਪੜ੍ਹਨਗੇ ਪਰ ਉਸਦੀ ਯਾਦ ਸਮਾਜ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਜੁਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਲਿੱਖੋਂ
ਹਰ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦੇ ਮਹਾਨ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਟੇਕਨੀਕ ਘੋਖੋ। ਖਾਸ ਜਿਹੜੇ ੧੯੫੦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਖ ਰਹੇ ਨੇ। ਜੇ ਤਾਜ਼ੀ ਚੀਜ਼ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਦੇਣੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਫਰੈਂਕ ਕੈਫਕਾ, ਵਿੱਲ ਸੈਲਫ, ਜੋਨ ਬੈਂਵਲ, ਈਜੀ ਯੋਸ਼ੀਕਾਵਾ,ਯਸਨੋ ਉਚੀਦਾ, ਸਟੀਫਨ ਕਿੰਗ, ਪਾਓਲੋ ਕੋਏਲੋ, ਗੈਬਰੀਲ ਗਾਰਸੀ ਮਾਰਕਵੇਜ਼, ਅਲਦਸ ਹਕਸਲੀ ਆਦਿ ਪੜ੍ਹੋਂ। ਡੇਵਿਡ ਮਿਟਚਲ ਜਾਂ ਮਾਰਗ੍ਰੇਟ ਐਟਵੇਲ ਪੜ੍ਹੋਂ। ਲਿਸਟ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਚੋੜ੍ਹੀ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਵਾਂ ਦਿਓ।

...
ਉਦਾਹਰਨ
.......>>>>  http://www.blurb.co.uk/b/5024863-gunda
http://www.punjabizm.com/forums-red-ripples-rupinder-dhillon-26192-5-1.html

ਜਾ
......>>>>> http://www.rubru.ca/january2010/kaldhar2010.html

Bahut vadia ji

Thanks guys..je tuhanu punjabi vich parhan da shonk hai zaroo mainu supprt karo..either kareed kay jaa har dost mittar nu is link ghalkay..also mai UK born and raised haa, so dujiaa nu inspire karo!

 NICE  :ok: